17 Ocak 2018’de yıl için ekonomik tahminlerimi gene Adana Fikir Platformunda paylaşırken doğru tahmin için en önemli gerekliliğin tahmininizi etkileyecek varsayımları doğru yapabilmek olduğunu belirtmiştim.* 2018 yılı ekonomik büyüklükleri için bir tahmin yaparken seçimin erkene alınacağını, ancak Haziran’da değil de Kasım 2018’de yapılacağı varsayımından çıkmıştım. Dolayısıyla ekonomik büyüklüklerin Kasım ayına kadar bir ölçüde korunacağı, ancak Kasım’dan sonrasının olumsuza gideceğini tahmin etmiş, dolaysıyla rakamlardaki kötüleşmenin de 2018 yılına etkisinin sınırlı olacağını düşünmüştüm. Her şeye rağmen tüm ekonomik büyüklüklerde 2017 yılına göre bir kötüleşme de öngörmüştüm. 2018 yılı tahminlerimle ilgili tek doğru çıkan olgu da zaten bu oldu. Ekonomik Karar Vericilerin şartların aşırı olumsuza gideceğini görerek “baraj kapaklarını açmaya” karar vermeleri üzerine hem seçimler Haziran’a alındı, hem de ekonomi biraz da olumsuz jeopolitik gelişmeler sonucunda beklenenden de kötü bir resim çizdi. Kötüleşmenin hemen Haziran seçimi sonu oluşması sonucunda 2018 yılına etkisi de büyük oldu. Yılbaşında yaptığım tahminleri yıl içinde revize etmeme prensibim rakamları biraz daha olumsuz gösterdi.
Aşağıda 2018 yılı ekonomik büyüklüklerle ilgili tahminlerim ve gerçekleşmeleri bulabilirsiniz.
2018 YILI TAHMİNLERİ GERÇEKLEŞME
GSYH(yıl sonu) %5 %2,6
TÜFE(12 aylık) %10,3 %20,3
$/TL(yıl sonu) 4,05 5,29
Cari Denge Milyar $ -49,0 -27,6
İşsizlik(yıl sonu) %10,3 %13,5
Tahminlerin de ötesinde olumsuz bir tablo çizen 2018’de aslında ilk 6 ayda zayıf trend kendini göstermeye başlamıştı. Haziran sonu itibarıyla GSYH büyümesi %6,3 olmuş, TÜFE % 15,39’a, işsizlik %10,2’ye, $/TL 4,60’a, cari açık ise 57,4 Milyar $’a çıkmıştı. Kasım başı gerçekleştirilecek bir seçimde bu rakamların biraz daha olumlu yöne evirilmesi bile beklene bilirdi. Ancak temel varsayımlarınız tutmayınca hiçbir şey tutmuyor.
2019’un bizlere neler getireceğine dair bir fikir oluşturmak kanımca şu an için mümkün değil. Ülkemizdeki Ekonomik Karar Vericiler 31 Mart seçimlerinden sonra gerçekleştireceklerini ifade ettikleri “yapısal reformlar” hakkında ser verip sır vermiyorlar. Politikanın dışında olan biri olarak dolayısıyla bir varsayımda da bulunmak ve bunun üzerinde tarafsız bir tahmin yürütmek olanak dışı oluyor.
17 Mart 2019
* 17 Ocak 2018 tarihli Adana Fikir Platformunda yayınlanan yazı