Altınoran Sanat Akademisi Mitoloji ve Sanat Sohbetleri devam ediyor!

Modern dünya, teknolojik araç-gereçler, betonlaşma…
İnsan- doğa dengesinin bozulduğu günümüzde, hayatın karmaşasından sıyrılıpta kendimizi göremez olduk.
Oysa yavaşlamalı biraz, kuş seslerine kulak vermeli, sıcağı, soğuğu, rüzgarı hissetmeli, kaldırım kenarlarından inadına çıkan çiçekleri görmeli, koklamalı, öylece yürüyüp geçmemeliyiz.
Farkındalığımızı ne kadar kaybettik, farkında mıyız?
İşte tam da bu noktadayken; ‘doğanın öz çocuğu olan insanın nasıl kendinden uzaklaştığını nükteli bir söyleyişle hatırlatan, geleneksel bir Japon şiir türü “HAİKU” dan bahsedeceğim. Çünkü haiku; ‘doğanın insan ruhunda yarattığı duyarlılıktan esinlenir. Doğaya dönüş yoludur, doğadan bakmaktır, doğanın tarafını tutmaktır. Bir “an” ı yakalayıp, hayatı, doğayı, çevremizi ‘fark ettirmek’tir.’
“Bak orada, şu anda ne oldu; ben gördüm/ duydum/ dokundum/ tattım/ kokladım” der.
Haiku;
~ 16. yüzyılda ortaya çıkıp, 17-19. yüzyıllarda gelişen,
~Matsuo Basho isimli bir uzak doğu felsefecisinin, ruhunu Zen Budizmi ile yoğurduğu,
~ Genellikle 3 satır ve toplam 17 heceden 5-7-5 oluşan,
~Konusunu mevsimlerden, yılın ilk ayından, doğadan ve insandan alan, sade bir dil kullanan,
~Dünyanın en kısa şiir türü sayılan,
~Zekanın inceliğinin ortaya konulduğu kıvrak bir espri- mizah barındıran,
~Felsefik bir zemine sahip, insanı düşünmeye yönlendiren,
~Yüksek sesle okunduğunda kulağa hoş gelen müzikal bir armonisi olan,
~Empresyonizmin temelini içeren
~”Göster ama sakın söyleme” kuralı ile kendini okuyucusunda tamamlayan,
~Üç kısa dize içinde bir tür ‘yazı ile resim yapmak’ diye de ifade edilen lirik bir Japon şiir tarzıdır.

Matsuo Başo
Haiku yazan kişiye “Haijin” denir. Haijinler çoğu zaman şiir yazmak için gezilere çıkarlar. Bu şiir gezintilerine “Ginko” denilir.
Haijinler gezi esnasında notlar alırlar bu notlara       “Haibun” adı verilir. Yazdıkları haikunun nasıl bir doğa karşılaşmasında ortaya çıktığını not ederek, kurdukları haikuya eklerler. Bir nevi açıklama olan ‘Haibun’, haikuyu sonradan okuyanların daha kolay anlayabilmesini sağlar.
Genellikle geleneksel haikularda haikunun omurgasını “ Kigo” yani mevsimsel ögeler oluşturur.
(Kigo; Japonya’da belli bir mevsimle ilişkilendirilen özel kelimeler veya değişlerdir.Örneğin; açan çiçekler ilkbaharı, guguk kuşu yaz mevsimini anlatır vb)
Kigo’lar şiirde metafor görevi yapar. 3 satırın anlamsal bütünlüğü sağlayabilmesi için önemlidir.
Haijinler yazdıkları haikuya birde “Haiga” eklerler. Haiga; haikuların anlamlarını güçlendiren görüntülerdir. Eskiden basit çizimlerle haiga yapılırken biz şimdi mevsimleri ifade eden fotoğraflar kullanabiliriz.