Konser Tarihi : 9 Şubat 2024 – Cuma
Konser Saati : 20:00
Konser Salonu : ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KONSER SALONU
KONSER PROGRAMI
- R. SCHUMANN Piyano Konçertosu
- P. I. TCHAİKOVSKY Senfoni No: 1
ŞEF : ORHAN ŞALLIEL
SOLİST : GÜLSİN ONAY “piyano”
ORHAN ŞALLIEL
Doğum tarihi ve yeri: 1968, Adana
1968 yılında Müzisyen bir ailede doğdu. İstanbul’da Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda Fagot, Piyano ve Kompozisyon eğitiminden sonra Hollanda Rotterdam Codarts’ ta Orkestra Şefliği ve Kompozisyon; Amsterdam Sweelinck Konservatuarı’nda Orkestra Şefliği, Finlandiya Sibelius Akademi’de Orkestra, Koro ve de Opera Şefliği eğitimi aldı.
Finlandiya’da Jorma Panula, Eri Klas, İlya Musin ile çalıştı. İtalya’da, Valery Gergiev; Avusturya’da Karl Österreicher’ den ileri şeflik eğitimleri aldı.
1993-1994 yıllarında Finlandiya’da Kuhmo Oda Müziği Festivalinin Orkestra şefliği ve Genel Sanat Yönetmeni Yardımcılığını yaptı.
Türkiye’deki kariyerine başladığı ilk temsil İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nde provasız yönettiği Strauss’un SALOME operasıdır. Bu başarılı temsil sayesinde 4 yıl İstanbul Devlet opera ve Balesi’nde Şeflik yaptı. Yönettiği eserler arasında G.MAHLER 8. Senfoni, AİDA, TURANDOT gibi Repertuarın en önemli eserleri vardı.
Daha sonra Bursa Bölge Devlet Senfoni Orkestrası’nın kurucu şefliği görevini üstlendi (1999-2011). Ardından Antalya Devlet Senfoni Orkestrası’nın Şefliğini (2011-2015) yaptı.
Halen Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası’nın Şefi ve Genel Sanat Yönetmenidir.
Yurtdışında Hollanda, Danimarka, Finlandiya, Almanya, A.B.D., Çin, Meksika, Japonya, İspanya, Polonya, Kolombiya, Özbekistan, Macaristan, Kore, Katar ve Rusya’ da birçok Senfoni Orkestrası yönetmiştir.
Kolombiya Medellin’de EAFIT Senfoni Orkestrası’nın daimî konuk şefidir.
Klasik müzik kariyerinin yanı sıra, ailesinde kuşaklardır süregelen Türk Müziği kültürünü klasik müzik eğitimi ile harmanlayarak, çok sesli müziğin geniş kitlelere taşınması adına, farklı müzik türlerini bir araya getirmeyi amaçlayan birçok yeni proje ve eserler üretmiştir. Bu eserlerin bazıları yurtdışı konserlerinde de icra edilmiştir. Bu eserler ile birçok meslektaşını ve yeni kuşakları etkileyen bir akım başlatmıştır.
Farklı müzik disiplinlerinden gelen sanatçıların Çoksesli – Senfonik Müziğin prensipleri ile yeni eserler ürettiği yeni bir anlayış gelişmiştir. Sanatçı müzik kültürümüze yeni ufuklar açacağına inandığı bu alanda çalışmalarına halen farklı projelerle devam etmektedir.
GÜLSİN ONAY
Doğum tarihi ve yeri : 12 Eylül 1954, İstanbul
“Harika çocuk” olarak başladığı müzik yaşamını dünyanın önemli orkestraları ve şefleriyle çalışmalar yaparak sürdürür. Uluslararası alanda istisnai bir Chopin icracısı kabul edilmektedir. Ayrıca besteci Ahmed Adnan Saygun‘un dünya çapında en güçlü yorumcusu olarak tanınır ve Saygun’un eserlerinin dünyaya tanıtılmasına ve sevilmesine öncülük etmektedir.
Türkiye devleti tarafından verilen Devlet Sanatçısı unvanının sahibidir. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası solistidir ve Bilkent Üniversitesi‘nin de sürekli sanatçısıdır. Ayrıca 2003 yılından beri UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi‘dir.
Annesi Türk piyanist Gülen Erim, babası Alman kemancı Joachim Reusch’tur. Matematikçi Kerim Erim‘in torunudur.
1973-83 yılları arasında piyanist Ersin Onay ile evli kalan Gülsin Onay, sanatçı Erkin Onay’ın annesidir.
Piyanoya üç buçuk yaşında annesi ile başladı. İlk konserini altı yaşında TRT İstanbul Radyosu‘nda verdi. Üstün Yetenekli Çocuklar Kanunu kapsamında, iki yıl Mithat Fenmen ve Ahmed Adnan Saygun tarafından Ankara’da özel eğitim verildikten sonra 12 yaşında Fransa’ya gönderildi. Pierre Sancan, Monique Haas, Pierre Fiquet ve Nadia Boulanger ile çalışarak Paris Konservatuvarı‘nın yüksek bölümünden 16 yaşında, “Premier Prix du Piano” derecesi ile mezun oldu. Mezuniyetinin ardından çalışmalarını Bernhard Ebert ile sürdürdü.
Gülsin Onay’ın uluslararası müzik kariyeri Venezuela‘dan Japonya‘ya uzanan bir coğrafyada 5 kıtada 80 ülkeyi kapsar. Sanatçı, Marguerite Long–Jacques Thibaud (Paris) ve Ferrucio Busoni (Bolzano) de dahil olmak üzere başlıca uluslararası yarışmalarda kazandığı ödüllerle uluslararası müzik kariyerine başladı. Dünyanın belli başlı tüm müzik merkezlerinde dinleyicilerle buluşan piyanist, Dresden Staatskapelle, İngiliz Kraliyet Filarmoni, Philharmonia Orkestrası, İngiliz Oda Orkestrası, Japon Filarmoni, Münih Radyo Senfoni, Saint Petersburg Filarmoni, Tokyo Senfoni, Varşova Filarmoni, Viyana Senfoni gibi önemli orkestralarla konserler vermiştir.
Onay; Berlin, Varşova Sonbaharı, Granada, Würzburg Mozart Festivali, Newport, Schleswig-Holstein, İstanbul gibi dünyanın önemli müzik festivallerinde yer almaktadır.
2004 yılında başlayan Gümüşlük Klasik Müzik Festivali‘nin Sanat Danışmanlığını yapmaktadır.
Rachmaninov yorumlarıyla müzik otoritelerinin beğenisini toplayan Gülsin Onay ayrıca, uluslararası alanda istisnai bir Chopin icracısı kabul edilmektedir. Polonya Hükûmeti Gülsin Onay’ı Chopin yorumları nedeniyle Polonya Devlet Nişanı ile onurlandırmıştır. Hocası Saygun’un dünya çapında en güçlü yorumcusu olarak tanımlanan Onay, gerek konser programlarından gerekse kayıtlarından eksik etmediği bestecinin eserlerini önemli orkestralar eşliğinde sayısız ülkede seslendirmiştir.
Saygun’un yanı sıra Hubert Stuppner 2. Piyano Konçertosunu, Bujor Hoinic Piyano Konçertosunu, Jean-Louis Petit Gemmes ve Muhiddin Dürrüoğlu “Bosphorus” isimli piyano eserlerini sanatçıya ithaf etmişlerdir. Ünlü virtüöz Marc-Andre Hamelin Gülsin Onay için Prelude ve Denis Dufour ise Avalanche’ı bestelemiştir.
Onay, kendisine adanmış olan Saygun’un 2. Piyano Konçertosu ile Stuppner, Tabakov ve Hoinic’in konçertolarının dünya prömiyerlerini gerçekleştirmiştir.
Tekirdağ‘da bir sokağa Gülsin Onay’ın ismini veren Süleymanpaşa Belediyesi, sanatçının adına “Günleri” ni düzenlemektedir.
ROBERT SCHUMANN
Doğum tarihi ve yeri : 8 Haziran 1810, Zwickau, Almanya
Ölüm tarihi ve yeri : 29 Temmuz 1856, Düsseldorf, Almanya
Robert Schumann, kitap satıcısı Friedrich August Schumann ile Johanna Christiane Schnabel’in beş çocuğundan en gencidir. Fiziksel özelliklerinin ayrıntılı bir fiziksel açıklaması yoktur, ancak düz saçlı, koyu kahverengi neredeyse siyah bir adamdı. Kaşları seyrek, burnu iri ve sivriydi. Çenesinde bir delik vardı ve biraz fazla kilolu olduğuna inanılıyor.
Çocukluğu, editör ve romancı olarak çalışan babasıyla edebiyat ve müzik okuyarak ve geliştirerek geçti. Johann Gottfried sayesinde müzik eğitimi almaya başladı ve sadece 14 yaşında müzik estetiği üzerine eksiksiz bir makale yazmayı başardı. Babasının ölümünden sonra müzik çalışmaları karmaşıktı çünkü annesi müzikal isteklerine karşıydı, bu yüzden üniversiteye girmek zorunda kaldı.
Ayrıca Friedrich Wieck ile çalışmaya başladı, ancak ellerinden birinin yaralanması piyanist olarak kariyerine son verdi. Bu nedenle kendini müzik yazmaya ve müzik parçaları bestelemeye adamaya karar verdi. Aralarında Liederkreis, Aşk ve Yaşam ve Şairin Aşklarının da bulunduğu toplam 138 eser besteledi.
Çocukluğundan beri Robert Schumann müziğe özel bir ilgi duydu ve babası ilk öğretmenlerinden biriydi. Yerel ilkokulda okumak için girdi ve 1828’de ortaokuldan ayrılmaya karar verdi. Daha sonra hukuk kariyerine ailesi tarafından pratik olarak zorlanan Leipzig Üniversitesi’nde girdi. Ancak kendisini tamamen müziğe adayabilmek için kariyerinden de ayrıldı. Daha sonra kendini tanınmış bir piyano öğretmeni olan Friedrich Wieck ile müzik okumaya adadı. 1829’da hukuk eğitimini bitirmek için geri dönmeye karar verdi.
Müzik tarzı romantik ideallere dayanıyordu. Eserlerinde tek bir enstrümantal senfonik kitle oluşturmak için hayal gücünü ve hayal gücünü çözmeye çalıştı ama aynı zamanda onları klasik yapılarla karıştırdı. Birçok klasik form kullandı, ancak aynı zamanda aynı eser boyunca bir temayı yeniden ortaya çıkarmayı başardığı bazı yenilikçi formlar tanıttı.
Müzik tarihinde var olan büyük melodistlerin müzikal bir özelliği olan tarzında da önemli bir lirizm fark edilebilirdi. Programatik çağrışımlar da müziğinin bir parçasıydı, esas olarak uvertürlerinde.
Robert Schumann’ın kişiliği bir tartışma konusudur. Birçoğu bipolar bozukluktan mustarip olduğunu iddia ediyor, bu yüzden kişiliği ve ruh hali bir andan diğerine değişiyordu, öforiden en derin depresyona kolayca geçebiliyordu. Aslında, daha sonra şizofreni olarak bilinen bir durum olan erken demans teşhisi kondu.
Ruh hali değişimleri belliydi ve hatta birçok psikoz atağı geçirdi. Kişiliğinin parlak bir yanını gösterdi ama aynı zamanda çok karanlık bir yanını da gösterdi. Bazen odaklanmış hissetmesi zordu ve çalışmasının yeterince iyi olmadığı düşüncesi onu her zaman bunaltıyordu. Bölünmüş kişiliği ona iki hayali arkadaş bile icat ettirdi, bunlardan biri Eusebius büyük bir melankolik ve şiirsel hayalperestti ve diğer yandan saldırgan ve hiperkinetik olan Florestan vardı.
1834 yılında Ernestine von Fricken ile bir nişanı resmileştirdi, ancak nişan resmi olarak kırılmadan önce, sadece 16 yaşında olan genç bir kız olan Clara Wieck’e çoktan âşık olmuştu. Clara’nın ona karşı hisleri vardı ama babası ona ilişkiyi kesmesini emretti. Bu tür sırasında yazdı büyük Fantezi piyano için C majöründe… Sonunda 1837’de Clara’nın babasından onunla evlenmek için resmen izin istedi, ancak genç kadının babası reddetmeye devam etti. Robert Schumann, Wieck’in evliliğe yasal itirazını bozmak için mahkemeye gittikten sonra çift nihayet 1840’ta evlenebildi. Eşi Clara ile toplam sekiz çocuğu oldu: Elise, Maria, Julie, Emil, Ludwig, Ferdinand, Eugenie ve Felix.
Ölümünden önce, 27 Şubat 1854’te Schuman, Ren Nehri üzerindeki bir köprüden kendini atarak kendi canına kıymaya çalıştı. Ancak onu eve götüren bazı denizciler tarafından kurtarıldı. Daha sonra, ölüm gününe kadar staj yaptığı Doktor Franz Richarz’ın sanatoryumuna kabul edildi.
Robert Schumann, on dokuzuncu yüzyıldan önemli bir miras bıraktı. Bilinen tüm biçimlerde bir müzik mirası bıraktı ve müzisyeni bir sanatçı olarak romantik kavramları, besteci olmanın ne anlama geldiği ve ne anlama geldiği algısını değiştirdi. Müziğinin yanı sıra, sanattaki en yüksek ideallere duyulan özlem olarak müzik eleştirisindeki eleştirel zekâsı ve mükemmelliği, çalışmalarının başarısını etkileyen ana faktörlerdi.
Çok dilli bir adamdı, Latince, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizce olmak üzere beş dil konuşuyordu.
Kökleri derinden Katolik’ti ve her zaman Assisili Aziz Francis ile yakın bir ilişkisi olduğunu düşündü.
Gençliğinde avukat ve rahip olmayı düşündü.
Askerlik görevinde savaşa katılmamasına rağmen, tüm hukuki bilgisi sayesinde Alman yönetimi için çalıştı.
Tekniği geliştirmek için daha fazla güç elde etmek için tahta bir eşyayla splintlediği parmakları için bir cihaz icat etmeyi başardı.
PİYANO KONÇERTOSU No:1 Op.54 A minör
Bestelenme tarihi : 1841 – 45
Prömiyer : 1846
Solist : Clara Schumann
Şef ve Adanan kişi : Ferdinand Hiller (1811 – 1885)
Orkestra : Leipzig Gewandhaus Orkestrası
Solo çalgı : Piyano
Orkestra : 2 flüt, 2 obua, 2 klarinet, 2 fagot, 2 korno, 2 trompet, timpani, yaylılar
Schumann daha önce birkaç piyano konçertosu üzerinde çalışmıştı: 1828’de Mi bemol majörde başladı , 1829-31’de Fa majörde bir konçerto üzerinde çalıştı ve 1839’da Re minörde bir konçertonun bir bölümünü yazdı . Ancak bu çalışmaların hiçbiri tamamlanmadı.
1841’de Schumann piyano ve orkestra için bir fantezi yazdı.
Eşi piyanist Clara Schumann , bu hareketi tam bir piyano konçertosuna dönüştürmesini önerdi. 1845’te işi tamamlamak için bir intermezzo ve final ekledi.
Bu üç bölüm de piyano konçertosunu oluşturmuştur.
Üç bölümüne rağmen eser bir fantezi karakterini korumuştur. Eserde ifade edilen temel fikir iki sevgi dolu insan arasındaki özlem ve mutluluktur. Schumann bu çalışmada Clara için verdiği mücadeleyi müzikal olarak dönüştürüyor* Bu şekilde konçerto, diğer birçok bestesi gibi, Schumann’ın yaşam boyu süren ilgisizliğine karşı müzikal araçlarla mücadele etme kaygısına dayanmaktadır .
Bölümler:
- Allegro affettuoso
- Intermezzo – Andantino grazioso
- Allegro vivace
Birinci bölüm: Allegro affettuoso
Özgür yapılı bir fantezi karakterindedir. Ana tema türlü ritim kalıplarıyla belirecek, diğer iki bölümde de yansıyacaktır. Fantezinin genellikle rüyalı havası zaman zaman sert, keskin atılış ve vuruşlarla kesilirken piyano -orkestra diyalogları, bölüme ayrı bir güzellik katar.
Konçertonun kökeni, Schumann’ın 1841’de yazdığı tek bölümlük fantezide yatıyordu; bu fantezinin temelinde, Schumann’ın varlığın ikiliğini ifade etmek için sıklıkla kullandığı iki karakter olan gürültülü Florestan ile rüya gibi Eusebius arasındaki çatışmanın müzikal gelişimi yer alıyordu.
Parça, yaylıların ve timpaninin enerjik bir vuruşuyla başlıyor, ardından piyanonun şiddetli, alçalan bir saldırısı geliyor. Bu sergi akorunu, gürültülü Florestan’ın idealine karşılık gelen solo piyanonun alçalan, ritmik olarak keskin bir akor ilerlemesi izliyor.
Ancak o zaman, Eusebius’un ana, rüya gibi teması, diğer nefesli çalgılarla birlikte obua tarafından tanıtılır . Melodi, piyano konçertosunun dünya prömiyerinde solist olan Schumann’ın eşi Clara’nın ilk adının CHiArA adının İtalyanca yazılışını temsil eden C–H–A–A notalarıyla başlıyor. Nefesli çalgılar tarafından tanıtıldıktan sonra tema soliste verilir. Schumann bu temayla büyük bir çeşitlilik sunuyor.
İlk bölüm boyunca Schumann bu temayı birçok yönden çeşitlendirir. İlk önce parçanın A minör tonunda seslendiriyor, sonra onu majör tonda tekrar duyuyoruz ve ayrıca çok yavaş, A-bemol bir bölümde melodinin küçük parçalarını da duyabiliyoruz. Bu bölümde orkestra ve özellikle klarnet sıklıkla piyanoya karşı kullanılır: solo enstrüman konçertonun ana temasına adanmışken, yaylılar Florestan benzeri, senkoplu bir yan düşünceyi tonlamaya başlar. Eusebi’nin ana temasının bir varyasyonu sessizce ama acilen tekrarlanana kadar giderek daha baskın hale geliyor.
Bunu Animato etiketli bir alt bölüm takip eder . Sonunda Schumann, ana temanın önemine ulaşmayan ikinci bir temayı tanıtıyor.
Daha sonra dramatik bir ağıt şeklinde ana hareketin gelişimi başlar. Bu bölüm adeta bağımsız bir orta bölüm konumuna ulaşıyor. A-bemol majörde, metrik olarak değiştirilmiş ana temaya piyano arpejleri tarafından atıfta bulunulur. Ancak aniden Florestan temasının akorları ana temanın huzurunu bozuyor. Soli ve tutti’nin hızlı değişimleriyle gelişimi daha da şekillendiren iki ideal arasındaki mücadeleye geliniyor.
Daha dramatik ilerleme ve La minöre geçişle, nihayet tekrara ulaşılır ve sergiyi neredeyse ton ton aktarır. Son zaman ilerlemesi, anıtsal boyutta ve ustalıkta bir solo kadansı ortaya çıkarır. Kuşkusuz bu, hareketin doruk noktasıdır.
Kodada zonklayan, gizemli bir ritim hakimdir. Bu, bir süre sonra şiddetli bir Davidsbündler yürüyüşüne dönüştü . Konçertonun ana bölümü dört tutti akoruyla bitiyor.
İkinci bölüm: Intermezzo – Andantino grazioso
Piyano – orkestra arasında alabildiğine zarif bir diyalogla başlar. Bu bir tür paslaşma viyolonsellerin açıkladığı ikinci temaya ulaşır, birinci bölümün ana teması kesintisiz olarak üçüncü bölümü bağlar.
Piyano ve yaylılar parçayı birinci tema boyunca duyulan küçük, hassas bir melodiyle açıyor. Baskın olan ikinci temada çello ve daha sonra diğer yaylılar ve üflemeli çalgılar, piyano süslemesinden türetilen bir şarkı söyleme temasını sergiliyor. Piyano, şarkı söyleme temasına eşlik ediyor ve araya giriyor ancak hiçbir zaman liderliği ele geçirmiyor. Birinci temanın kısaltılmış bir tekrarından sonra bölüm, doğrudan üçüncü bölüme geçmeden önce ilk bölümün temasına küçük bir bakışla kapanıyor.
Üçüncü bölüm: Allegro vivace
Zengin ritimlerle süslü, oynak senkoplarla işlenmiş bu melodi demeti uzun bir coda ile yapıtı tamamlar.
Piyano ana A majör temasını alırken, bölüm tellerin büyük bir hızla yükselmesiyle açılıyor. Schumann bu bölümde büyük bir renk ve çeşitlilik gösteriyor. Nominal zaman işareti değişmektedir. Parça, genişletilmiş ve heyecan verici bir koda ile hibrit bir sonat-rondo formunda dökülüyor ve uzun bir timpani sesi ve orkestradan gelen devasa bir akorla bitiyor.
PYOTR ILYICH TCHAİKOVSKY
Doğum tarihi ve yeri : 7 Mayıs 1840, Votkinsk
Ölüm tarihi ve yeri : 6 Kasım 1893, Sankt – Petersburg
Romantik Dönem Rus klasik müzik bestecisidir.
Senfoni, opera, bale, enstrümantal ve oda müziği ile şarkı gibi birçok tarzda eser vermiştir. Günümüz klasik müzik repertuvarında yer alan en popüler konser ve gösteri müziklerini yazmıştır.
Çaykovski orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Müziğe karşı erken yaştan itibaren yatkınlık göstermesine rağmen devlet memuru olmak için eğitim almıştır. Ailesinin istememesine rağmen müzik alanında kariyer yapmayı seçerek 1862 yılında Sankt-Petersburg Konservatuvarına girdi ve 1865 yılında buradan mezun oldu. Bu formül, Batı’ya yönelik eğitim Çaykovski’yi döneminin Rus Beşleri olarak bilinen ve genç Rus bestecilerden oluşan ulusalcı akımından ayırmıştır.
Her ne kadar önemli başarılara imzasını atmış olsa da duygusal anlamda kendini hiçbir zaman güvende hissetmemiş ve yaşamı boyunca kişisel krizlerle karşılaşmış ve dönem dönem depresyona girmiştir. Özel hayatındaki hengâmeye rağmen ününü günden güne artırmış, Çar tarafından yaşam boyu maaşa bağlanmış ve dünya çapında konser salonlarında eserleri takdir görmüştür. Ani ölümüne kolera salgınının sebep olduğu söylense de bazı kaynaklar bunun intihar olduğunu ileri sürmüştür.
Dünya üzerinde konser izleyicileri arasında çok popüler olmasına rağmen Çaykovski zaman zaman eleştirmenler, müzisyenler ve besteciler tarafından sert eleştirilere maruz kalmıştır. Ancak günümüzde önemli bir besteci olduğu konusunda artık bir şüphe kalmamıştır. 20. yüzyılın başında ve ortalarında batılı eleştirmenler Çaykovski’nin müziğini bayağı bulmuşlar ve gerisinde bir düşüncenin yatmadığını öne sürmüşlerdir. Ancak bu küçümseme zamanla ortadan kaybolmuştur.
Çaykovski beş yaşında piyano dersi almaya başladı. Üç yıl içinde öğretmeni kadar yetkin bir şekilde müzik okuyabilecek kadar yetenekli bir öğrenciydi. Anne ve babası müziğe karşı olan yeteneğini çok destekliyordu. Özel hoca tutmanın yanı sıra bir org almış ve piyano çalışması konusunda şevk vermişlerdi.
Ancak ailesinin müzik yeteneği karşısındaki arzuları kısa zamanda köreldi. 1850 yılında aile Çaykovski’yi Sankt-Petersburg’da bulunan İmparatorluk Hukuk Okuluna göndermeye karar verdi. Bu okul daha çok küçük soylu ve seçkin tabakanın çocuklarına hitap ediyordu ve öğrencilerini devlet memuru kariyerine hazırlıyordu. Okula giriş yaşı 12 olduğu için Çaykovski evinden 1.300 km. uzakta okulun hazırlık sınıfında iki yıl geçirmek zorundaydı. Bu iki yıl geçtikten sonra Çaykovski yedi yıllık öğrenim almak üzere İmparatorluk Hukuk Okuluna geçti.
Çok bağlı olduğu annesini 14 yaşındayken kaybetti ve bu daha sonra eserlerinde bile kendisini gösterecek olan depresif yanının gelişmesine katkıda bulundu. Eğitimini 19 yaşında tamamlayarak devlet memuru oldu. Sonradan Sankt-Petersburg Konservatuvarı’ na dönüşecek yeni bir müzik okuluna 21 yaşındayken kaydoldu. 1865 yılında mezun oldu ve Moskova Konservatuvarı’nda müzik öğretmenliğine başladı. Bu kurumda çalıştığı 11 yıl boyunca birçok büyük eser yaratan Çaykovski, ilk defa Alınyazısı adlı senfonik şiirde kendi bestecilik üslubunu ortaya koydu: Tutku ve özlem dolu, küçük şarkıları yeğleyen bir üslup.
Kolera salgını sırasında kaynatılmamış bir bardak su içmesi sonucu yatağa düşerek Sankt-Petersburg’da öldü.
SENFONİ No: 1 Op. 13 Sol Minör “Kış Düşü”
Prömiyer : 15 Şubat 1868, Moskova
Şef : Nikolay Rubinstein
Peter İlyiç Çaykovski‘nin 1868’de bestelediği 1. Senfoni, Bruckner ve Mahler’in biçimsel yapısını andırır ve Schumann gibi büyük ve zengin bir final hazırlar. Rus müziğindeki ilk senfonilerden (Rimski-Korsakov 1865, Borodin 1867) sonra yazılan ve ilk kez 15 Şubat 1868’de Nikolay Rubinstein yönetiminde Moskova’da yorumlanan bu esere Çaykovski Kış Düşü adım vermiş ve kış örtüsündeki Rus doğasına olan sevgisini canlandırmak istemiştir. 1866’da Moskova Konservatuvarı’na öğretmen atandığı yıllarda bu senfoni üzerinde çalışmaya başlamış, Mayıs-Kasım arasında orkestrasyonu tamamlamış ve eserini Anton Rubinstein’a göstermiş, ancak beğendirememişti.
Çaykovski yedi senfoni ve bir de Manfred adlı senfonik şiir yazmasına karşın, kendini yaradılış bakımından senfoniye yatkın hissetmiyordu; hattâ 4. Senfoni’sini Beethoven’in 5. Senfoni’siyle kıyasladıklarında bunu şiddetle reddetmişti. Onun en ince duygularla, en şiddetli patlamalara yer vererek yazdığı senfonileri, Asya’nın vahşiliğiyle batı kültürünü bir arada kullanması yüzünden pek çok eleştiri almıştı.
Çaykovski senfoninin, Petersburg Konservatuarı’ndaki öğrenciliği döneminden kalma Do diyez minör Piyano Sonatı’ndan aldığı, scherzo bölümünü çaldırmak için müdürün kardeşi, piyanist ve şef Nikolay Rubinstein’i ikna etmiş, ama bu yorum da başarısız olmuştu. 1867 Şubat’ında Petersburg’daki günleri Rimski-Korsakov anılarında şöyle anlatır: “… Tanıştığımız ilk akşam Balakirev’in ricası üzerine Sol minör Senfoni’nin birinci bölümünü çaldı ve beğenimizi kazandı…”
Tümünün ilk çalınışında büyük başarı kazanan senfoni dört bölümden oluşur. Bölümler:
- Allegro tranquillo
- Adagio cantabile ma non tanto
- Scherzo (Allegro scherzando giocoso)
- Finale (Andante lugubre-Allegro maestoso)
Birinci bölüm: Allegro tranquillo
Sakin bir neşede, flüt ve fagotun halk ezgisi benzeri bir melodiyi, yaylı çalgıların tremolo eşliğinde sunuşuyla başlar. Kar altındaki uçsuz bucaksız Rus bozkırlarında bir yolculuğun hülyaları sergilenir…
İkinci bölüm: Adagio cantabile ma non tanto
Fazla ağır olmayan ve şarkı söyler biçimde sunulur. Ana temayı sürdinli yaylı çalgılar duygulu bir halk şarkısı gibi duyurur. Burada kullanılan tematik malzeme, bestecinin Aleksander Ostrovski’nin Fırtına adlı dramı için 1864’te yazdığı bir uvertürden alınmıştır. Bu bölüm özellikle flüt ve obuanın sololarıyla seçkinleşir ve kornoların kuartet biçimindeki ilginç kullanımı dikkat çeker…
Üçüncü bölüm: Scherzo (Allegro scherzando giocoso)
Çabuk ve oyuncu bir scherzo’dur. Mendelssohn’un scherzo’larını anımsatan biçimde coşar. Bölümün trio kısmı ise sevimli bir valse dönüşür: Bu, Çaykovski’nin ilerde pek çok müzikseveri büyüleyeceği ünlü valslerinden belki de ilkidir…
Dördüncü bölüm: Finale (Andante lugubre-Allegro maestoso
Ağırca tempoda karamsar ve gerilimli bir bölümle, ağır bir Rus halk şarkısıyla (Bahçeler çiçeklendi) başlar. Bu, başlangıçtan sonraki canlı ve görkemli bölümle önemli bir karşıtlık oluşturur. Füg biçiminde işlenmiş olan bu bölüm, bazı eleştirmenlerce pek başarılı bulunmasa dahi, Çaykovski bu finali, birçok olgunluk eserinden daha iyi bulur.
Taşar Erkol