“BİR SERGİDEN TABLOLAR”
Tarih : 22.03.2019
Yer : Adana Büyükşehir Belediyesi Konser Salonu
Saat : 20:00
Şef : Lorenzo Castriota SKANDERBEG
Solist : Radovan Vlatković “korno”
Program : Reinhold Moritzevich GLIÉRE / Korno Konçertosu
Modest Petroviç MUSSORGSKY / Bir Sergiden Tablolar
Lorenzo Castriota Skanderbeg Doğum: 1964
Orkestra şefi Lorenzo Castriota Skanderbeg 1964 yılında doğdu. Roma ‘Santa Cecilia’ Müzik Konservatuarı’ndan 1984 yılında trompet, 1989 yılında orkestral enstrümantasyon ve müzik düzenlemesi, 1990 yılında kompozisyon ve şeflik mezuniyet derecelerini elde etti. Şef olarak kariyerine, 17 yaşında Giusseppe Patané’ye asistanlık yaparak başladı. F. Ferrara ve L. Bernstein ile de çalışan Castriota, şef ve besteci olarak İtalya ve yurtdışında çeşitli operalarda ve senfonik kurumlarda çalıştı. 1995’te Teatro dell’Opera di Roma’ da 1. Uluslararası ‘Franco Ferrara Şeflik Yarışması’ndan özel kabul alan Castriota 2004 yılından bu yana Maribor Slovenya Devlet Operası’nda müzik direktörü olarak görev yapmaktadır.
Tümü halka sunulan 30 eseri bulunan ve besteci olarak faaliyetleri de önem taşıyan Castriota, 2002 yılında EMI ile birlikte, Mussorgsky ve Respighi ́nin senfonik eserlerinin olduğu Orchestra Sinfonica Umberto Giordano della Provincia di Foggia ile canlı kayıt yapılan bir CD ortaya koymuştur. Eylül 2002 yılında Sen. Susanna Agnielli ve On. R. Buttiglione ile birlikte müzik alanında şef olarak uluslararası başarılarından dolayı
‘Premio Europe Leader ‘Rocca d’Oro’ Kültür Ödülü’nü kazanmıştır. 2003 yılında Spalato Operası ile birlikte Spalato Yaz Festivali’nde Nabucco’yu yöneterek Ulusal Kültür Ödülü’nü kazanmıştır.
2008 yılında saygın kültür ödülü ‘Sebetia-Ter’ i kazanan Castriota, ses, şeflik ve beste dallarındaki uluslararası yarışma ‘Cappuccilli-Patané-Respighi’de başkanlık ile görevlendirilmiştir. Castriota, şeflik ve orkestra eğitmenliği imtiyazlı öğretmendir ve ‘Istituto di alta cultura Lorenzo Perosi’ Camposbasso, İtalya ́da şeflik ve orkestra eğitmenliği üniversite başkanlığını yürütmektedir.
Castriota, önemli sanatsal unvanlarla anılmaktadır: Napoli Orkestrası ‘Novi Musici’ (Yeni Müzisyen) Şefi; Provincia di Foggia’nın Umberto Giordono Senfonik Orkestrası, Citta di Grosetto Senfonik Orkestrası, Allessandria Senfoni, Santa Margherita Ligure Festivali opera sezonu, Teatro Lirico di Grosseto ve Versimo Lirik Festivali, Foggia, Oderzo Opera Festivali ve Slovenya Devlet Opera ve Balesi değişmez şefidir. Castriota uzun yıllar Samsun Devlet Opera ve Balesi Genel Müzik Direktörlüğünü yapmıştır.
Radovan Vlatković (29 Ocak 1962, Zagreb, Yugoslavya – …)
Hırvat korno sanatçısı, altı yaşında ABD’de iki yıl boyunca ilk korno derslerini aldı. Daha sonra Zagreb Müzik Akademisinde ve Michael Höltzel ile birlikte Detmold Kuzeybatı Alman Müzik Akademisinde okudu. 1982’den 1990’a kadar Berlin Radyo Senfoni Orkestrasında çalıştı daha sonra Berlin Senfoni Orkestrasının solo Kornocusu olarak uzun yıllar görev yaptı.
Repertuarında, Barok’tan günümüze tüm korno müziklerini vardır. Ayrıca özellikle çağdaş müzik üzerine yoğunlaşarak o alanda birçok yeniliğe de imza atmıştır. Elliott Carter, Heinz Hollere, Krzysztof Penderecki ve çeşitli Hırvat bestecileri tarafından yazılan eserlerin dünya prömiyerlerini gerçekleştirmiştir.
Solist olarak, neredeyse her kıtada konserler vermiştir. Bavyera Radyo Senfoni Orkestrası, Münih Oda Orkestrası, Radyo Senfoni Orkestrası Berlin, Londra BBC Senfoni Orkestrası, İngiliz Oda Orkestrası, İskoç Oda Orkestrası, St. Martin Müzik Akademisi, Londra Senfoni Orkestrası, Camerata Academica orkestrasında solist konserler vermiş ve daimi konserlerinde korno sanatçısı olarak görev yapmıştır.
Salzburg Mozarteum Orkestrası, Yomiuri Senfoni Orkestrası, Tokyo Metropolitan Orkestrası, Avustralya’da NHK Senfoni Orkestrası ile Japonya’da ve Melbourne ve Adelaide orkestralarıyla çalıştı. Cherubini ve Endellion Quartet ve şarkıcı Peter Schreier ile uzun bir süre konserler verdi. Birkaç kez Alman Müzik Eleştirmen Ödülü’nü almıştır.
Solist kariyerinin yanı sıra iyi bir korno hocası olan Vlatković, Salzburg Uluslararası Yaz Akademisi, Fiesole Scuola di Musica Siena, Academica Chigiana’da, Lugano Conservatorio della Svizzera Italiana ve Londra Kraliyet Müzik Akademisi dâhil birçok ülkede masterclass’lar düzenlemiştir.
1992 ile 1998 yılları arasında Stuttgart Müzik Üniversitesi’nde Profesör olmuş ve Sahne Sanatları Dekanı olarak görev yapmıştır. Madrid’de Escuela Reina Sofía’da ve 2006’dan bu yana Zürih Sanat Üniversitesi’nde dersler vermektedir. 2000-2003 yılları arasında Slovenya’nın Maribor kentinde düzenlenen Uluslararası Oda Müzik Festivalinin Sanat Yönetmenliğini yapmıştır.
Radovan Vlatković’in altı çocuğu var ve ailesi ile Salzburg’da yaşamakta, Salzburg Mozarteum Üniversitesi’nde korno profesörü olarak görev yapmaktadır.
Reinhold Moritzevich Gliére (Doğum: 11 Ocak 1875, Kiev, Ukrayna Ölüm: 23 Haziran 1956)
Tüm önemli bileşimleri yirminci yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkmış olsa da, Glière’nin iş yerindeki beden ve üslup, on dokuzuncu yüzyılın sonunda ruhaniyetle sağlam bir şekilde yer almaktadır. Hem Kiev hem de Moskova konservatuarlarında çalışmış, Rus romantizmi ile aşılanmış, Berlin’de kısa bir süre çalışmış olsa da yazdığı hiçbir şeyin modern ya da Rus olmayan sesler çıkardığını söylemek güvenlidir. Rimsky-Korsakov’un bir öğrencisinden teori okudu ve 1894’te Moskova Konservatuvarı’ na girdiğinde Arensky , Taneev ve Ippolitov-Ivanov gibileriyle kompozisyon ve uyum üzerinde çalıştı. 1900’de, okulun en yüksek ödülü olan “Altın Madalya” ya layık görüldü. 1912’de Moskova’da prömiyeri olan “Ilya Murometz” adlı altyazılı üçüncü senfonisi, kariyerini ilerletti. 1913 yılında, Rus Devrimi boyunca elinden alınan Kiev Konservatuarı’ nın müdürü seçildi. 1920 yılında Moskova Konservatuarı’ nda müzik profesörü oldu. Gliére ayrıca, Stalin yılları boyunca Rusya’da 1938’den 1948’e kadar örgütlenme komitesinin başkanlığına hizmet eden politik bir figür haline geldi. Geleneksel Rus müziği Stalin ve kültür bakanlarıyla iyi ilişkiler kurdu; Glière’nin bir müzisyen olarak itibarının ne kadar büyük ölçüde acı çekmiş olabileceği, sonsuza dek ticari amaç düşünmemiş birisi olarak kalacaktır. Gliére, “Sovyetler Birliği Halk Sanatçısı” unvanı da dâhil olmak üzere bu dönemde çok onurlandırıldı. Glière’nin Rus Devriminin ayaklanmasının üstesinden gelen ve her iki tarafta da üretilen güzel parçalarla dolu işin bedeli, üç senfonisinin yanı sıra, dört sonat dörtlüsü, iki tam opera, iki bale ve iki konçertodan oluşuyor. Yüzlerce şarkı, piyano eseri ve oda parçaları üretti. Daha ünlü selefi Tchaikovsky ile birlikte Rus Bale’ sinin gelişiminde seminal olduğu düşünülür; ancak, müziğinin küçük bir kısmı bugün Rusya dışında duyuluyor. Glière’nin müziği, romantik, değişmez milliyetçi ve ustalıkla hazırlanmış, genellikle güzel melodileri, yaratıcı orkestrayı mükemmel bir şekilde birleştirmeyi başarıyor.
Korno Konçertosu Op: 91 Si bemol Majör
İlk Performans : 10 Mayıs 1951 Leningrad Devlet Filarmoni Salonu, Leningrad Radyo Senfoni Orkestrası
Şef : Reinhold Moritzevich Gliére
Solist : Valery Polekh – Rus kornocu
1950 yılında Polekh ve Gliére, Bolşoy Tiyatrosu’unda bir bale provasının (Bronz Süvari) mola sırasında buluştu. Bu kısa sürede Polekh, Glière’nin korna için bir konçerto yazmasını önerdi. Gliére boş zamanlarında bir konçerto üzerinde çalışacağına söz verdi. Polekh daha sonra Glière ile tanıştı ve kornonun yeteneklerini ona gösterdi; bir yıl sonra Glière konçertoyu yazmayı bitirdi. Korno Konçertosu belki de Glière’nin alkışlanan eserlerinin en iyi bilinenidir.
Eser 3 bölümdür:
- Allegro
- Andante
- Moderato – Allegro vivace
Konçertoda seslendirilen standart kadans, konçertoyu ilk seslendiren Valery Polekh tarafından yazılmıştır. Polekh’ın kadansı konçerto tarzındadır ve virtüözlük parçanın çoğunluğunu aşmaktadır. Bu nedenle, pek çok korno sanatçısı, bu standart kadansda değişiklik yapmayı tercih ederken, daha da fazlasını yazıyor; bununla birlikte, bazı korno sanatçılaları Polekh tarafından yazılmış tam bir kadansı çalarlar.
Modest Petroviç Musorgski
(Doğum: 21 Mart 1839 Karevo, Rusya – Ölüm: 28 Mart 1881 Sankt-Petersburg, Rusya)
19. yüzyılın en önemli ve ilgi çekici bestecilerinden biridir.
Rus 5’leri grubunun 5 üyesinden biri…
En anlaşılmayan, dağınık ve deli denilebilecek seviyede üstün zekâlı olanı…
Rus klasik müziği için çok önemli bir isim…
Müzikle altı yaşında, annesinden aldığı piyano dersleriyle tanışmış, yeteneği sayesinde daha dokuz yaşında aile ve aile dostlarının çevresine kısa dinletiler vermeye başlamıştır. Henüz 12 yaşında, babasının parasıyla bir polka eseri yayınlayan Musorgski, 13 yaşında askeri okula kaydolmuştur. Dört zorlu yılın ardından mezun olan Musorgski, İmparatorluk Muhafızları’na katılmıştır. Müzik hayatına mezuniyetinin ardından Aleksandr Dargomıjski‘nin çevresinde boy göstermeye başlayarak atılır. Dargomıjski, Glinka‘dan sonra en önemli Rus bestecisidir. Borodin, ardından da Balakirev‘le tanışması bu döneme rastlar. Balakirev’le çalışmaya başlayan Musorgski, birkaç ay sonra ordudan ayrılır. 1874’te, en büyük eseri olan “Bir Sergiden Tablolar” ı bestelemesinin ardından hızla alkolizme ve Rus Beşleri’nin dağılıyor olmasından da kaynaklı bir melankoliye gömülen Musorgski, bu tarihten itibaren eline aldığı hemen her besteyi yarım bırakmıştır. 28 Mart 1881’de, büyük Rus ressam İlya Repin’in durumunu olağanüstü bir gerçekçilikle anlatan meşhur tablosuna poz verdikten birkaç gün sonra ölür. Musorgski’nin belki de en trajik yönü, Rus Beşleri’nin geri kalanıyla olan sorunlu ilişkisidir. Müziği, en yakın çevresinde dahi anlaşılmamakta, Balakirev tarafından sürekli, şiddetle eleştirilmektedir. Rimski-Korsakov ise daha sahiplenici ve sorun konusunda daha gerçekçidir: Rimski-Korsakov, diğerlerinin aksine bu çözüm yolunda katkıda bulunmaya çalışmış, Musorgski’nin pek çok fragmanını düzenleyerek icra edilebilecek hale getirmiştir. Eserleri Rimski-Korsakov ve başkaları tarafından tamamlandıkça Musorgski’nin müziğinin etkisi artmış ve tüm dünyada, bilhassa da Sovyetler Birliği dönemi Rus klasik müziğinde en önemli ilham kaynaklarından biri olmuştur. Musorgski’nin müziği, sanatçının piyanoya olan yatkınlığını da yansıtır. Musorgski’nin eserlerinin çoğu 2 ve 4 elli piyano için yazılmıştır.
Tableaux d’une Exposition “Bir Sergiden Tablolar”
Bestecinin Haziran 1874’de bestelediği “Bir Sergiden Tablolar” piyano süiti, 1922 yılında Maurice Ravel tarafından orkestra eseri olarak düzenlenmiş. Mussorgsky, yakın arkadaşı ressam Viktor Hartman’ın resimlerinden oluşan sergiyi gezdikten sonra, sergiden o kadar çok etkilenir ki duygularını müzik diliyle ifade ederek bu ünlü piyano süitini besteler. Maalesef, bu esere esin kaynağı olan 12 tablo günümüze kadar ulaşamaz. Yaşanan iki ayrı dünya savaşı tabloların kaybolmasına ya da tamamen yok olmasına yol açar. Aslında bu yorum, doğadaki unsurların kişinin içinde oluşturduğu duygusal izlenimleri dışarıya yansıtmayı hedefleyen ilk çalışmalardan da biri olur. Ancak ölümünden 5 yıl sonra ancak 1886 senesinde yakın arkadaşı Rimski-Korsakov tarafından yayınlanır. (Rimski-Korsakov, Musorgski gibi azcık dağınık bir bestecinin eserlerinin toparlayıp, yayınlayarak bize ulaşmasında oldukça büyük katkı sağlamıştır.) Bu eser bir süittir ve 10 ayrı piyesten oluşur. Her bir piyes o kadar canlı ve renkli şekilde bizlere ulaşır ki, kapayın gözlerinizi, belki eseri birebir çizemezsiniz, ama renklerini, hangi çerçeveyi yansıttığını, ya da insana nasıl bir enerji verdiğini hemen anlayabilirsiniz. Aslında süit, tamamen piyano için yazılmıştır. Ancak o kadar çok besteci tarafından orkestraya uyarlanmıştır ki neredeyse eserin piyano için bestelendiği unutulmuştur. En beğeni toplayan uyarlama ise Maurice Ravel’ indir… Süitin girişinde “Gezi” (Promenade) ismini taşıyan kısa bir giriş parçası bulunur. Bu giriş parçası, bizi sanki yavaş yavaş adımlar attırarak, sergiye yürütür. Dinlediğinizde çok tanıdık gelecek bir melodi…
Bölümler:
- CÜCE (Gnomus/Latince) :
Çirkin komik bir cüce.. Büyüklerin içine acıma duygusu veren ama çocukların içini ürperten aksak, seke seke kısa ayaklarıyla yürüyen bir cüce.. Melodi bizlere bu cücenin diğer insanlardan farklı olmasından dolayı şikayetlerini, mırıldanmalarını ve aksak yürüyüşünü teker teker anlatır niteliktedir.
- ESKİ KALE (vecchio castello/İtalyanca) :
Ozanın eski bir İtalyan kalesinin önünde söylediği halk şarkısıdır.. Melodi halk şarkısının dalgın ruh halini anlatmaktadır.
- ÇOCUKLARIN OYUNDAN SONRAKİ KAVGALARI (Dispute d’enfants après jeux/Fransızca) :
Müzik bize güneşli bir yaz gününün sevincini geçirir. Paris’in Tuileries Bahçesinde oynayan çocukların aralarında bir anda bir tartışma çıkar. Melodi biranda insan konuşmalarını, çocukların şikayetlerini anlatmaya başlar. Flüt “staccato” larının büyük rol oynadığı ses oyunlarıyla çizilmiştir.
- SIĞIRLAR (Bydło/Polonyaca) :
Polonya’ya has bir araba olan “Bydło” (öküz arabası) ile gelip geçen köylüler müzikte resmedilir. Melodide Tuba’nın sunduğu halk melodisi üzerinde koca tahta tekerleklerin bozuk yollardaki tekerlek sesleri duyulur; uçsuz bucaksız tozlu kır yolunda koşturan sığırlar eşliğinde…
- YUMURTALARINDAN ÇIKMAMIŞ CİVCİVLERİN BALESİ (Ballet des Poussing dans leurs Coques / Fransızca)
Hartmann 1871′ de imparatorluk Bale Okulu öğrencilerinin civciv kılığındaki dansları için giysi taslağı hazırlamış, bunu suluboya ile resimlendirmiştir. Mussorgsky resmi “scherzo” olarak düşünmüştür. Henüz yumurtalarından yeni çıkan civcivlerin zayıf ayakları ile basmayı denedikleri neşeli, çocuksu eser… İnsana neşe verdiği kesin!
- İKİ YAHUDİ –ZENGİN&FAKİR – (Samuel Goldenberg und Schmuyle /Almanca) :
Biri zengin, azametli, gururlu; diğeri yoksul, ezik fakat geveze. Zengin Goldenberg’ in böbürlenmesi yanında Schmuyle’nin trompet “staccato” ları ile belirtilen acındırıcı yakarışları. Müziği dinlediğinizde ilk önce kendine güvenen kibirli zengin Samuel Goldenberg konuşuyordur. Sonra fakir Schmuyle’nin acıklı, yalvaran sesi gelir. Fakir, zenginden yardım isterken, zengin yardımı reddetmektedir. Ve en sonunda her ikisinin de sesi yükselerek bizlere ulaşır. Sosyal dramı gösteren önemli bir eserdir.
- PAZAR (Limoges, le marché (La grande nouvelle)/Fransızca) :
Limoges pazar yerinde olan kadınların dansları, şamataları müziğe yansır. Kalabalık, neşeli, gürültülü pazar meydanı bizlere o kadar güzel yansıtılır ki…
- KATAKOMBLAR (Catacombæ” (Sepulcrum romanum) and “Con mortuis in lingua mortua/Latince)
“Ölüler ile ölü dilinde konuşmak” diye adlandırılan bu piyes, bizi şu ana kadar verilen yaşamsal enerjiden biranda uzaklaştırır. Kasvetli, gizemli ve ölüm soğukluğunu taşıyan bir müzik vardır artık… Nefesli çalgıların karanlık akorları, yaylı çalgıların esrarlı titreşimleri.
- TAVUKAYAKLARI ÜZERİNE BABA-YAGA’NIN KLUBESİ (La Cabane sur des Pattes de Poules) :
Karanlık gecenin sessizliğini bozan büyücü Baba-Yaga’nın klubesi formundaki bir çalar saat tavukayakları üzerinde doğrulur.
- ESKİ ŞEHİR KİEV’DEKİ KAPI (Богатырские ворота (В стольном городе во Киеве) / Rusça) :
Son piyes bize eski Rus halk şarkılarındaki akortları ve çan seslerini getirir. 1869’da Çar ikinci Aleksandr’a yapılan başarısız suikast anısına yapılmış kapı ve taç giyme töreni sesleriyle keşiş koroları karışımı bir müzik.
Bu şekilde Musorgski Rus halkına ve kahramanlarına övgüde ve ithafta bulunarak eserini tamamlamış olur…
TAŞAR ERKOL
adabul. com