İlksen Utlu
Anne olunca kadın beyninde neler oluyor?
‘Kutsal’ kelimesi güçlü bir dinsel saygı uyandıran ve bozulmaması, dokunulmaması gereken üstüne titrenilen değerleri ifade ediyor.
Diğer yandan kutsal kelimesinin eş anlamlısı olan ‘mukaddes’ tüm kusurlarından ve eksikliklerinden azade olan, kutsal ve yüce manasına geliyor. Göksel ve ilahi kelimeleriyle de eş anlamlı olarak kullanılıyor.
‘Mukaddes’ kelimesi kültürümüzde bir kadın ismi olarak da kullanılıyor; yani kadın olmakla yan yana tutulan bir değer.
Üzerinde yaşadığımız Anadolu toprakları tarihler boyunca Kibele, Artemis, Meryem Ana, Fatma Ana gibi bereketi ve kadınlığı temsil eden, kutsal kabul edilen kadın figürlerine ev sahipliği yapmış topraklar olma özelliğini taşıyor.
Tüm bu bilgi ve kültürel öğrenmelerden hareketle; kutsal kelimesinin çağrışımları arasında yaratıcı, doğurgan bir varlık olarak kadının ve anneliğin ilk sıralarda yer aldığını tahmin ediyorum.
‘Kutsal’ Oyunu
Kutsal kelimesi üzerinde neden bu kadar durduğumu ve buradan konuyu kadın beynine nasıl bağlayacağımı şimdi anlatacağım.
Geçtiğimiz günlerde sevgili arkadaşım Banu Zeytinoğlu’nun nazik davetiyle ‘Kutsal’ adlı oyunun prömiyerine katıldım. Oyunun isminden ve afişinde gördüğüm üç kadın oyuncunun resminden hareketle oyunun konusunun kadınlık veya annelik üzerine olduğu tahmininde bulundum.
Bana bunu bir çırpıda düşündüren yukarıda da bahsettiğim gibi ‘kutsal’ kelimesinin kültürel ve tarihsel çağrışımlarıydı.
Prömiyer gecesi izleme fırsatı yakaladığım ‘Kutsal’, ödüllü yazar Morgan Lloyd Malcolm’un annelik üzerine yazdığı sarsıcı ve duygusal metinden sahneye uyarlanmış bir eser. Tuğrul Tülek’in rejisiyle sahnelenen oyuna Seda Türkmen, Neriman Uğur ve Ümmü Putgül etkileyici performanslarıyla damga vuruyor.
Oyun; anne olmakla birlikte gelen zorlu duygular ve kaygılardan hareketle anneliğin en zorlu yönlerine dair samimi, gerçekçi ve sarsıcı bir yüzleşme sunuyor. Hep ‘kutsal’ olarak tanımlanan anneliğin bir kadın için nasıl katmanlı ve karmaşık bir dönüşüm olduğunun altını çiziyor.
Kutsal
Anne olan bir kadının beyninin kaygılar, uykusuzluk, yetersizlik hissi ile birlikte insana nasıl oyunlar oynayabileceğini ve bu kaygıların nelere yol açabileceğini çok gerçekçi ve çarpıcı bir anlatımla sahneye taşıyor. Oyun yalnızca anneliği değil çocuk olmayı ve nesiller arası aktarılan öğretileri de odağına alıyor.
Oyunu izleyen herkesin kendinden pek çok ize rastlayacağını düşünüyorum. Ben, Seda Türkmen’in çok gerçekçi ve etkileyici bulduğum performansıyla hayat verdiği taze anne ‘Nina’ karakterinde yeni anne olduğum zamanın izlerine rastladım. Uykusuzluk ve kaygılar eşliğinde şefkat, sevgi, endişe, öfke gibi duyguları iç içe geçmiş, annelikle ilgili beklentiler ve gerçekler arasında sıkışmış olan yeni anne İlksen’le yıllar sonra yeniden karşılaştım.
İlk kez tiyatro sahnesinde izleme fırsatı yakaladığım oyuncular Seda Türkmen, Neriman Uğur ve Ümmü Putgül’ün dinamik ve duygu yüklü performanslarına hayran kaldım. Sade bir tasarıma sahip olan sahne dekorunun ışık ve müzik tasarımının katkısıyla kazandığı dinamizm de oyunun izleyici üzerinde bıraktığı etkiye çarpıcı bir katkı sunuyor. Oyunda emeği geçen herkesi tebrik ederim. Sizlere de fırsat yaratıp ‘Kutsal’ı görmenizi tavsiye ederim.
Yazının devamını okumak için tıklayın