Saniye Akay Demirel

Keşke Bir Genç Kızın Anıları’nı herkes okusa!

Çocukluğunun akılda kalmış ilk anılarından başlayarak, gayet ayrıntılı betimlemelerle duygu ve düşüncelerini anlatıyor, insana birey olmanın hazzını yaşatıyor Simone de Beauvoir. (Bu zor sesletim Bovuar). Aydınlanmanın ancak akıl yürüterek, gelenekleri sorgulayarak, çok araştırıp, okuyarak mümkün olduğunu biliyorum ama yetişkinlerde en çok rastlanan ‘olgun olamama’ problemini bu kadar genç yaşta aşmış bir düşünürü, bir kadını okumak başlı başına zihin açıcı.

Üstelik; türkçeleştiren çok değerli hocamız, çeviri duayeni Seçkin Selvi. Ona sevgi, saygı ve özenmemi gösterecek sözcükleri bulamıyorum; belki görünce sarılmak; ah canım Seçkin Selvi, bir ömürde iğneyle yüzlerce kuyu kazdınız deyip sarılmak, kucaklamak, teşekkür etmek. Kitap, 1971 ilk baskı, babamın hazinesinden.

‘Bu dünyaya ilişkin işlerin bu dünyaya ilişkin açıklamaları olmalıydı,’ (112) cümlesi kitabın nasıl yol aldığını gösteren örnek bir düşünce. Bu kitabı, kız çocuğu olan her anne ve babanın okumasını, çocuğuna okutarak ‘özgürleşmesine’ ışık tutmasını dilerim.

Feminist Okumaları çok önemsiyorum. Benim ilk gençlik yıllarımda- 1970 sonları, 1980 başlarına denk gelir bu dönem- feminizm hem modaydı, hem de biraz aşağılanırdı. Esasında hiç de fena olmayan bir savı vardı feminizmi yadsıyanların; ‘aslolan insan haklarıdır, insan hakları cinsiyetler arasında ayrım yapmaz,’ denirdi. İdeal bir toplumdan söz edilirdi. Oldukça uzun bir zaman ben de bu görüşü benimsedim. Erkek de özgür değildi. Önemli olan insan haklarıydı.

Yaşadığım ülkede ‘özgürlükten mahrum olan erkeklerin’, kadınla çatıştığı durumlarda terazinin kefelerinde toplumsal, dini ve yasal olarak öncelikli kabul edilmesi beni başka bir yöne çevirdi. O yön, içimden ideal olan insan hakları dese de insanın cinsler arası çatışması için uğraşmayı önceliğim haline getirdi. Suat Derviş ile bu uğurda tanıştım. Annie Ernaux ile tanıştım. Fleur Jaeggy ile tanıştım. Simone de Beauvoir ile tanıştım. Adı dünyaca bilinmeyen bilge kadınlarım. Sizden öğrendiklerim, ah sizden öğrendiklerim emsal olsun yeryüzüne.