Adana”nın Kozan ilçesinin Dilekkaya Köyü’nde yer alan Anavarza Antik Kenti Çukurova’nın tam ortasında yer almaktadır. Bazı kaynaklarda ve ağızlarda “Kilikya’nın Efesi” olarak adlandırılmakta olan kalenin eteklerine kurulmuştur şehir. Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Yaşar Kemal içinde çok önemli bir yere sahip olan ve kitaplarında sıkça bahsettiği Anavarza için, Yılanı Öldürseler kitabında Anavarza’yı; “Bu koku Anavarza kayalıklarının kokusuydu. Arılar, kertenkeleler, kekik yavruları, yuvaları, kartal yuvaları, çıngıraklı yılanlar, ok yılanları da böyle kokarlardı. Hoş, ballı, bayıltıcı bir kokudur bu bahar güneşinde. Anavarza kayalıklarında yağmur da başka türlü kokar, o da ıslak kaya kokar.” diye anlatır. Anavarza öyle bir öneme sahip ki, tüm dünyada tedavilerde uygulanmış en eski tıp ve eczacılık kitaplarından biri olan “Materia Medica” burada yazılmıştır. Dioskorides adlı bir hekim tarafından birinci yüzyılda yazılan, tıbbi bitkileri ve onlardan yapılan ilaçları anlatan kitap, 1500 yıl boyunca tıp okullarında temel kitap olarak kullanılmıştır. Dioskorides ve kitabı, Misis’de geçtiğine inanılan Lokman Hekim Efsanesine tarihsel bir zemin oluşturmakta ve Çukurova’nın şifa dolu bitkilerine ve tıp bilimindeki ilklerine dikkat çekmektedir.Şehri aşağı kent, yukarı kent (Akropolis) ve sur dışında kalan alanlar olmak üzere üç bölümde gezmek mümkündür. Şehrin dışında en dikkat çekici yapılar arasında daha köye girerken karşımıza çıkacak sur duvarları ve kente iki farklı kaynaktan su taşıyan su kanallarıdır. Ayrıca Dilekkaya-Ağaçlı köyü yolu üzerinde sol tarafta kentin odeon ve stadion kalıntıları bulunmakta. Köyün girişinde, antik şehrin bekçisinin evinin bahçesinde bazı lahitler ve Tethys mozaiğinin bir replikasını görmek mümkün. Kentin giriş kapılarından biri olan “Ala Kapı”, bir Zafer Takı şeklinde tasarlanmış, heykelli gösterişli bir giriş kapısı, ziyaretçi merkezinin karşısında yer alır.
İkinci Fotoğraf: Atilla Andırın Üçüncü Fotoğraf: Ayhan Şenbayrak
