Konser Tarihi : 28 Mart 2025 Cuma
Konser Saati : 20:00
Konser Salonu : Adana Büyükşehir Belediyesi Konser Salonu
KONSER PROGRAMI
Şef : ÖYKÜ YANIK
Solistler: HAZAR BİRKAN “flüt”
AYŞİN PELİN KİREMİTÇİ “obua”
REİNECKE FLÜT KONÇERTOSU
- S. BACH OBUA D’AMORE KONÇERTO BWV 1055
- BRAHMS HAYDN TEMASI ÜZERİNE ÇEŞİTLEMELER
ÖYKÜ YANIK
İstanbul doğumlu Öykü Yanık, klasik müziğe olan yeteneği ve özverisiyle tanınan başarılı bir şef.
Müzik yolculuğuna yedi yaşında keman ile başlayan ve İtalya’ya gitmeden önce İstanbul’da keman, bestecilik ve orkestra şefliği eğitimi aldı. Şu anda eğitimine Vittorio Parisi mentorluğunda Milano Giuseppe Verdi Konservatuvarı’nda devam ediyor.
Genç yaşına rağmen şu ana kadar Leipzig Senfoni Orkestrası, Moravya Filarmoni Orkestrası, Milano Senfoni Orkestrası, Metz-Grand Est Ulusal Orkestrası, Navigli Senfoni Orkestrası Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası ve Türkiye Devlet Korosu gibi değerli orkestralarla iş birlikleri yaptı.
2023/24 sezonunda CRR Senfoni Orkestrası ve İstanbul Devlet Opera Orkestrası sanatçılarına asistan şeflik yaptı. Ayrıca Don Giovanni ve Sevil Berberi gibi opera temsillerinde, Kadıköy Süreyya Operası’nda ünlü opera sanatçısı Pietro Spagnoli gibi isimlerle çalışmıştı.
2024 yılında Saluzzo Opera Akademisi’nde asistan şef olarak seçilen genç Yanık, hâlen şef Vittorio Parisi ile çalışmalarını sürdürüyor.
2024 yılında İstanbul Müzik Festivali ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından “Yarının Kadın Yıldızları” bursuyla onurlandırılan Öykü Yanık’ın mentörleri arasında Michel Tabachnik, Martin Sieghart, Georg Grün, Serdar Yalçın, David Reiland, Murat Cem Orhan ve Gabor Takács-Nagy bulunuyor.
Öykü, Citta di Milano ve Alceo Gallieri gibi yarışmalarda da dereceler elde etti. Son olarak Milano’da düzenlenen T4T Turandot Şeflik Yarışması’nı kazanarak Orchestra Filarmonica Italiana ile Turandot’ nun tam prodüksiyonunu seslendirme ve 2025/2026 sezonu için “Casa Ricordi” ile iş birliği yapma hakkını kazandı.
Yanık şu anda Almanya’da “Rohema Conducting Batons” tarafından destekleniyor.
HAZAR BİRKAN
Hazar Birkan 1994 yılında Ankara, Türkiye’de doğdu. Müzik eğitimine beş yaşındayken piyano ve müzik teorisi dersleri alarak başladı. 2004 yılında Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi’ne tam burslu olarak kabul edildi ve flüt eğitimine Stiliana Stavreva ile başladı.
Maurice Steger, Andras Adorjan, Maxence Larrieu, Gülşen Tatu, Emmanuel Pahud, James Galway, Davide Formisano, Peter Lukas Graf, Jean Michel Tanguy, P. Edmund Davies, Emily Beynon, Carlos Bruneel, Gaby Pas-van Riet, Robert Aitken, Carlo Jans ve Kazutaka Shimizu ile ustalık sınıflarına aktif olarak katıldı.
Hazar Birkan, Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi’nden okulun en iyi öğrencisi derecesiyle mezun oldu.
İlk resitalini Aralık 2006’da verdi.
Mayıs 2007’de Türkiye Edirne’de düzenlenen “10. Uluslararası Genç Müzisyenler Yarışması” nda kendi yaş grubunda birincilik ödülünü kazandı.
Nisan 2008’de Bilkent Senfoni Orkestrası’yla Mozart Sol Majör Konçertosu’nu solist olarak seslendirdi.
Mart 2009’da Bulgaristan Sofya’da düzenlenen “Uluslararası Genç Virtüözler Yarışması” nda kendi yaş grubunda birincilik ödülünü kazandı.
Eylül 2012’den itibaren Hollanda Utrecht Konservatuvarı’nda Prof. Aldo Baerten ile çalışmaya başladı.
Nisan 2013’te 27 ülkenin katıldığı Hollanda’daki “Uluslararası Flüt Yarışması” nda birincilik ödülünü ve ayrıca Lüksemburg’daki Flüt Forumu’nda ek ödül kazandı.
2014 yılında, Hollanda’nın önemli klasik müzik radyolarından Radio4.nl’de sahne almak üzere davet aldı. Ağustos 2014’te klasik müziğin en büyük festivallerinden biri olan “Grachten Festivali” ne konuk müzisyen olarak iki konsere davet edildi.
Nisan 2015’te, Edo De Waart yönetiminde birçok konser veren Royal Flaman Filarmoni Orkestra Akademisi’nin 2015-2016 sezonundaki ikinci flüt pozisyonu için seçmeleri kazandı.
AYŞİN PELİN KİREMİTÇİ
Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Kiremitçi, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda Yaşar Acar’ın öğrencisi olarak obuaya başladı ve Müzik bölümünü birincilikle bitirerek, Türk Eğitim Vakfı’ndan aldığı burs ile İsviçre’deki Basel Musik Akademie’de Omar Zoboli ile Konzertreife (konsertist) Diplom programını dereceyle bitirdi. Avrupa’nın çeşitli kentlerinde solo, oda müziği ve orkestra kurslarına katıldı. İngiltere, Yunanistan, İtalya, Bulgaristan, Fransa, Almanya, İsviçre, Hong Kong, Avusturya, Slovenya gibi ülkelerde oda müziği, solo ve orkestra konserlerine katıldı 2002 yılında Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nda (BİFO) obua sanatçısı olarak çalışmaya başlayan Kiremitçi Sanatta Yeterlik çalışmalarını da tamamlayarak Dr. Öğr. Üyesi ünvanını aldı. Aaron Copland’ın Korangle, Trompet ve orkestra için “ Quiet City” adlı eserinin (BİFO ile) , A. Pasculli’nin “La Favorita” isimli obua ve orkestra için konçertosunun (İDSO ile ) ve A. Voormolen’ın 2 obua ve orkestra için konçertosunun Türkiye’de ilk seslendirilişini (İDSO ile) gerçekleştirmiştir. BIFO ile Londra Royal Albert Hall’da katıldığı konserde İngiliz basınında adından övgüyle söz edilen sanatçı farklı projelere imza atmakta ve Barok, Modern Obua, Aşk Obuası (oboe D’amore) ve korangle çalışmalarına çeşitli platformlarda sürdürmektedir. Halen akademik çalışmalarını İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvar’ında sürdürmekte, solo, oda müziği ve BIFO konserlerine devam etmektedir.
CARL HEİNRİCH CARSTEN REİNECKE
Doğum tarihi ve yeri : 23 Haziran 1824, Altona, Hamburg, Almanya
Ölüm tarihi ve yeri : 10 Mart 1910, Leipzig, Almanya
Orta Romantik dönemde yaşamış Alman besteci, şef ve piyanisttir .
Tüm müzik eğitimini, müzik öğretmeni ve müzik konularında yazar olan babası (Johann Peter) Rudolf Reinecke’ den aldı. Carl ilk önce kendini keman çalmaya adadı, ancak daha sonra dikkatini piyanoya çevirdi. Yedi yaşında beste yapmaya başladı ve bir piyanist olarak ilk kez on iki yaşındayken kamuoyunun karşısına çıktı.
19 yaşındayken, 1843’te Danimarka ve İsveç’te piyanist olarak ilk konser turnesine çıktı ve ardından uzun süre Leipzig’de yaşadı ve burada Felix Mendelssohn, Robert Schumann ve Franz Liszt’in öğrencisi oldu; ilk ikisiyle dostça ilişkiler kurdu. Leipzig’de kaldıktan sonra Reinecke, Königslöw ve Wilhelm Joseph von Wasielewski (sonradan Schumann’ın biyografisini yazan kişi) ile Kuzey Almanya ve Danimarka’da turneye çıktı.
1846’da Reinecke, Kopenhag’daki Christian VIII için Saray Piyanisti olarak atandı. Orada 1848’de istifa edip Paris’e gidene kadar kaldı.
Genel olarak, enstrümanı için dört konçerto (ve Opus 87 olarak yayınlanan büyük bir set de dahil olmak üzere başkalarının eserleri için birçok kadans ) ve keman, çello, arp ve flüt için konçertolar yazdı. 1850/51 kışında Carl Schurz, Reinecke’ nin katıldığı Paris’teki haftalık “müzik akşamlarına” katıldığını bildiriyor.
1851’de Reinecke Köln Konservatuvarı’nda profesör oldu. Sonraki yıllarda Barmen’ de müzik direktörü olarak atandı ve Breslau’ daki Singakademie’ nin akademik, müzik direktörü ve şefi oldu.
1860’ta Reinecke, Leipzig Gewandhaus Orkestrası’nın yönetmeni ve Leipzig Konservatuvarı’nda kompozisyon ve piyano profesörü olarak atandı. Orkestrayı 1895’e kadar otuz yıldan fazla bir süre yönetti. Brahms’ın A German Requiem’inin (1869) yedi bölümlük tam versiyonu gibi prömiyerleri yönetti. 1865’te Gewandhaus-Quartett piyano beşlisini ve 1892’de Re majör yaylı dörtlüsünü prömiyer yaptı.
Reinecke en çok “Undine” adlı flüt sonatı ile tanınır, ancak aynı zamanda, zamanının en etkili ve çok yönlü müzisyenlerinden biri olarak da hatırlanır.
1902’de emekli olana kadar 35 yıl boyunca öğretmenlik yaptı. Öğrencileri arasında Edvard Grieg, Basil Harwood , Charles Villiers Stanford, Christian Sinding, Leoš Janáček, Isaac Albéniz, August Max Fiedler, Walter Niemann, Johan Svendsen , Richard Franck, Felix Weingartner, Max Bruch, Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Anna Diller Starbuck, Ernest Hutcheson, Felix Fox, Sofie Rohnstock, August Winding, Elisabeth Wintzer, Mykola Lysenko ve daha birçok kişi vardı.
Konservatuvardan emekli olduktan sonra Reinecke zamanını besteciliğe adadı ve bunun sonucunda neredeyse üç yüz yayınlanmış eser ortaya çıktı. König Manfred de dahil olmak üzere birkaç opera yazdı (bunların hiçbiri bugün sahnelenmiyor). Bu süre zarfında sık sık İngiltere ve başka yerlere konser turları yaptı.
Piyano çalması, zarafetin ve temizliğin karakteristik olduğu bir ekole aitti ve bir zamanlar muhtemelen bir Mozart oyuncusu ve bir eşlikçi olarak rakipsizdi.
1904’te 80 yaşındayken, Welte-Mignon şirketi için piyano rulosunda çalınan yedi eserin kayıtlarını yaptı ve bu da onu, çalması herhangi bir formatta saklanan en erken doğan piyanist yaptı. Daha sonra “Aeolian Şirketi’nin Autograph Metrostyle” piyano rulosu görsel işaretleme sistemi için 14 ve Hupfeld DEA’ nın piyano rulosu sistemini yeniden üretmesi için 20 tane daha yaptı.
FLÜT KONÇERTOSU Op. 283 Re Majör
Bestelendiği tarih : 1908
İlk seslendirilişi : 15 Mart 1909, Leipzig, Almanya
Solist : Maximilian Schwedler
Orkestra : Gewandhaus Orkestrası
Adanılan kişi : Maximilian Schwedler
Reinecke, müzik dünyasında hızlı değişimlerin yaşandığı 19. ve 20. yüzyılın başlarında uzun bir yaşam sürdü, ancak eserleri, geç Romantizm’ in zengin armonik dilinin ruhuna uygun olarak, en iyi anlamda muhafazakârdır. 1908’de, ölümünden iki yıl önce, Op. 283, Re Majör Flüt ve Orkestra Konçertosu’nu besteledi; o zamanlar 84 yaşındaydı. Enstrümanın mükemmel bir uzmanı olan besteci, flüt için bir başka ünlü eser olan Undine sonatını (1882) yazdı.
Yapıt; solo flüt ve iki flüt, iki obua, iki klarnet, iki fagot, dört korno, iki trompet, timpani, vurmalı çalgılar ve yaylılardan oluşan bir orkestra için bestelenmiş olup, türün olağan üç zıt bölümünden oluşur.
- Allegro molto moderato
- Lento e mesto
- Moderato – In tempo animato – Tempo I – Più mosso – Più lento maestoso
Birinci bölüm Allegro molto moderato
Hafif, düşsel bir ruh hali ve rahat bir tempodadır.
İkinci bölüm Lento e mesto
Besteci tarafından “con dolore” olarak işaretlenen finale, ışıltılı ve enerjik bir rondoya yol açan etkileyici bir ağıttır.
Reinecke’ nin eseri, flüt için sıradan, basmakalıp bir virtüöz konçertosu değildir. Tüyler ürpertici şiirselliği ve fantezi benzeri niteliği onu seslendiriciler için en sevilen konçertolardan biri yapar.
JOHANN SEBASTİAN BACH
Doğum tarihi ve yeri : 21 Mart 1685 Ölüm tarihi : 28 Temmuz 1750
Dünyanın en büyük müzisyenlerinden biri olan Bach, 21 Mart 1685’te doğan, 17. ve 18. yüzyıllar arasında yaşamış olan Alman Barok müzik bestecisi ve orgcudur. Müzikle yakından ilgili olan Bach ailesi, 16. ve 17. yüzyılın prestijli ailelerindendir.
Dededen toruna her bir kuşak, birbirine müzikle bağlanmış denilebilir. Dokuz yaşındayken hem öksüz hem de yetim kalmasından dolayı Bach’ı büyütme görevini, orgcu olan abisi Johann Christoph Bach üstlenmiştir.
Johann S. Bach, Lüneburg’ daki Mattehaus Kilisesi’ne soprano olarak girdiğinde henüz 15 yaşındaydı. Bach, 1714’te saray orkestrasını yönetmeye atandı.
Bach’ın iki evliliğinden 20 çocuğu oldu. Çocuklarının sadece 13’ü hayatta kaldı. Bach’ın çocuklarının hepsinin müziğe yeteneği vardı. Oğullarından üçü babaları gibi hayatlarını müzisyen olarak sürdürdüler. Oğullarından biri olan Johann Christian, Londra’da Mozart’la tanıştı. Mozart, “Londralı Bach” olarak ünlenen Johann Christian’ dan etkilenerek ilk senfonilerinde onun eserlerinden esinlendi.
Kahve için beste yaptı! Kim kahve sevgisi için beste yapar ki? Kahve içmek Bach’a ilham verirdi.
Hayatı boyunca Almanya’dan dışarı çıkmayan Bach’ın, Vivaldi ve Froberger’ den etkilenmesi, müziğini İtalyan ve Fransız bakış açısıyla da geliştirmesini sağlamıştır. Pek çok eseri kayıp olsa da oğlu Carl Philipp Emanuel sayesinde günümüze ulaşan besteleri vardır. Yaşadığı dönemde 1000’den fazla beste yapmasına rağmen, Johann Sebastian Bach eserlerinin yalnızca 12’si günümüze ulaşmıştır.
Eğer uyku problemi yaşıyorsanız Bach’ın eserlerini uyku ilacı olarak alabilirsiniz! Bach, uykusuzluğun üstesinden gelmesi için “Goldberg Çeşitlemeleri” ni bestelemiştir. Aynı zamanda uzmanlara göre Bach dinlemek fiziksel acıyı da dindiriyor!
Johann Sebastian Bach’ın eskiden beri miyop olan gözleri onun sıkı çalışmalarını kaldıramadı. 1749’da gözlerinden ameliyat oldu. Geçirdiği ameliyat gözlerinin tamamen kör olmasına yol açtı. Ölümünden on gün önce gözleri yeniden görmeye başladı fakat çok sürmedi. 28 Temmuz 1750’de, 20.45 saatlerinde yüksek ateş yüzünden hayatını kaybetti.
Uzaya yollanan altın plaktaki parçalar arasında, Johann Sebastian Bach’ın en ünlü bestesi olan Brandenburg Konçertosu da vardı. Yapıt, 1970’lerde Voyager uzay gemisiyle uzayın derinliklerine gönderildi.
- yüzyılda tanınmaya başlamıştır. Değeri ne yazık ki öldükten sonra bilinen sanatçılardan biri. Hayatı boyunca 1100’den fazla esere imza atan bu ünlü isim, müzikal anlamdaki düşünceleriyle bugün hala pek çok müzisyene ilham kaynağı oluyor.
OBUA D’AMORE KONÇERTO BWV 1055 La Majör
- Allegro
- Larghetto
- Allegro ma non tanto
JOHANNES BRAHMS
Doğum tarihi ve yeri : 7 Mayıs 1833, Hamburg Ölüm tarihi ve yeri : 3 Nisan 1897, Viyana
Alman piyanist, orkestra şefi ve 19. yüzyılın ikinci yarısının en önemli Romantik dönem bestecilerindendir. Hamburg’da Lutheran bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve profesyonel yaşamının çoğunu Viyana’da geçirdi. Bazen Johann Sebastian Bach ve Ludwig van Beethoven ile müziğin “Üç B” sinden biri olarak gruplandırılır, bu yorum aslında on dokuzuncu yüzyıl orkestra şefi Hans von Bülow tarafından yapılmıştır.
Brahms, senfoni orkestrası, oda toplulukları, piyano, org, ses ve koro için besteler yapmıştır. Bir virtüöz piyanist olarak kendi eserlerinin birçoğunun prömiyerini kendi yaptı. Piyanist Clara Schumann ve kemancı Joseph Joachim (üç yakın arkadaştı) dahil zamanının önde gelen sanatçılarıyla çalıştı. Eserlerinin çoğu, modern konser repertuvarının parçaları oldu.
Brahms, çağdaşları ve sonraki yazarlar tarafından hem gelenekçi hem de yenilikçi olarak kabul edildi. Müziğinin kökleri, klasik müzik ustalarının yapılarına ve kompozisyon tekniklerine dayanır. Bu yapıların içine derinden romantik motifler gömülüdür. Bazı çağdaşları onun müziğini fazlasıyla akademik bulsa da katkısı ve işçiliği Arnold Schönberg ve Edward Elgar gibi çeşitli isimler tarafından takdir edildi. Brahms’ın eserlerinin gayretli, yüksek düzeyde oluşturulmuş doğası bir nesil boyunca besteciler için başlangıç noktası ve bir ilham kaynağıydı.
Brahms’ın babası Johann Jakob Brahms (1806–72), Holstein’ daki Heide kasabasındandı.
Johannes Brahms 1833’te doğdu; kız kardeşi Elisabeth (Elise) 1831’de, küçük erkek kardeşi Fritz Friedrich (Fritz) 1835’te doğdu. Fritz ayrıca piyanist oldu; kardeşinin gölgesinde kalarak 1867’de Karakas’a göç etti ve daha sonra öğretmen olarak Hamburg’a geri döndü.
Johann Jakob, oğluna ilk müzik eğitimini verdi; Johannes ayrıca keman çalmayı ve çello çalmanın temellerini öğrendi. 1840’tan itibaren Otto Friedrich Willibald Cossel (1813-1865) ile piyano çalıştı.
Cossel, 1842′ de Brahms’ın “bu kadar iyi bir oyuncu olabileceğinden, ancak hiç bitmeyen bestesini durdurmayacağından” şikâyet etti.
Brahms 10 yaşındayken sanatçı olarak ilk çıkışını Beethoven’ın Piyano ve Nefesliler Beşlisi Op. 16 ve Mozart tarafından bir piyano dörtlüsü’ nün de dahil olduğu özel bir konserde yaptı. Ayrıca Henri Herz’ in étude adlı solo eserini de çaldı.
1845’te sol minör (G minor) bir piyano sonatı yazmıştı. Ailesi, besteci olarak erken çabalarını onaylamadı ve bir sanatçı olarak daha iyi kariyer beklentileri olduğunu hissetti.
1845’ten 1848’e kadar Brahms, Cossel’in öğretmeni, piyanist ve besteci Eduard Marxsen (1806-1887) ile çalıştı.
Marxsen, Beethoven ve Schubert’in kişisel bir tanıdığıydı, Mozart ve Haydn’ın eserlerine hayrandı ve J. S. Bach’ nın müziğine kendini adamıştı. Marxsen, Brahms’a bu bestecilerin geleneğini aktarmış ve Brahms’ın kendi bestelerinin bu gelenek üzerine temellenmesini sağlamıştır.
1847’de Brahms ilk kez Hamburg’da solo piyanist olarak Sigismund Thalberg’ in bir fantezisini çalarak kamuoyuna çıktı.
1848’deki ilk tam piyano resitali, Bach’ın bir fügünü yanı sıra Marxsen ve Jacob Rosenhain gibi çağdaş virtüözlerin eserlerini içeriyordu.
Nisan 1849’daki ikinci bir resitali, Beethoven’ın Waldstein sonatı ve kendi bestesinin bir vals fantezisini içeriyordu ve gazetelerden olumlu eleştiriler aldı.
1849’da yazdığı “Sevilen Valsler üzerine Fantezi” adlı yapıtı piyano çalarlar için çalınması hiç de kolay olmayan bir yapıttır. Brahms’ın bu dönemdeki bestelerinin piyano müziği, oda müziği ve erkek sesli koro için eserler içerdiği bilinmektedir. Takma adı altında ”G. W. Mark”, bazı piyano düzenlemeleri ve fantezileri 1849’da Hamburg firması Cranz tarafından yayınlandı.
Brahms’ın kabul ettiği en eski çalışmaları “Scherzo” Op. 4 ve “Heimkehr” Op. 7 şarkısı 1851 tarihlidir. Bununla birlikte, Brahms daha sonra tüm erken eserlerini elemek konusunda titiz davrandı; 1880 gibi geç bir tarihte bile arkadaşı Elise Giesemann’a koro müziğiyle ilgili el yazmalarını yok etmeleri için göndermesi için yazdı.
Barlarda ve genelevlerde çalan yoksullaşmış ergen Brahms’ın kalıcı hikâyeleri yalnızca anekdot kaynaklıdır ve birçok modern bilim adamı bunları reddeder; Brahms ailesi görece refah içindeydi ve Hamburg mevzuatı, genelevlere müziği veya küçüklerin girmesini çok katı bir şekilde yasaklıyordu.
Brahms genç birisi olarak kendine özgü bir anlatım biçimi geliştirmişti; erken dönem yapıtlarını takma ad ile (G. W. Marcks, Karl Würth) yayınlatıyordu ve bunlara kendine göre yüksek opus numaraları veriyordu. Başlarda yalnızca piyano yapıtları veren Brahms orkestranın olanakları ve sınırları konusunda kendine henüz güvenmiyordu. Daha sonraki yıllarda da orkestra yazısı konusunda yakın çevresinin desteğine başvurmuştur.
1853 yılında, Reményi adı altında icra eden Macar kemancı Eduard Hoffman (1828-98) Brahms’ı Hannover’de oturan dönemin büyük kemancısı Joseph Joachim ile tanıştırmıştır. Joachim’den çok etkilenen Brahms “O’nun çalışında yoğun bir ateş, öyle ki, her şeyi kaderine bırakan bir enerji, ritimdeki kesinlik, sanatçıyı gösterircesine ve onun yapıtlarında (bestelerinde) daha şimdiden büyük bir anlatım gücü görüyorum, yaşıtlarıyla karşılaştırılamayacak bir biçimde…” diye söz eder.
Joachim’in Brahms’a önerisi kendisini Weimar’da Saray Müzik Direktörü olan Franz Liszt’e tanıtması olmuştu. Liszt’in Brahms’a sözü ise Breitkopf & Härtel Yayınevi’ne yazdığı bir mektupta kendisinden söz etmesi olmuştu. Brahms bu durumdan pek bir beklenti çıkaramamış ve Joachim’e bir mektup yazarak kendisini sanat yaşamına sokmasını istemişti. Bunun üstüne Joachim Brahms’ı Düsseldorf’ta oturan besteci Robert Schumann’la tanışmasını önermişti.
25 Ekim 1853 yılında Robert Schumann tarafından Leipzig’ te kurulan “Müzik için Yeni Dergi” nin (Neuen Zeitschrift für Musik) Yeni Yollar başlığı altında ilk yazısını Schumann yazmış ve Brahms için şunları belirtmiştir:
“… ve o geldi işte, bu seçkin ve kahraman nöbeti tutabilecek yeni bir kan. Hamburg’ lu Johannes Brahms, oranın karanlık sessizliğinde yaratılmış ama sanatın bu zor uzlaşısında kendisine fazlasıyla ve coşkuyla ilgilenmiş bir öğretmenden biçimlenmiş, kısa bir süre önce saygıdeğer yakınım olan bir usta tarafından bana sözü edilen Brahms. Bütün bu belirtileri üzerinde taşıyan o: O seçkin birisi …”
Schumann, Müzik Yayınevi Breitkopf & Härtel’ in de Brahms’ı kabul etmesini dileyerek, yayınevinin Brahms’ın birkaç çalışmasını yayınlamasını istedi. Onun kişisel olarak bu konuya yüklenmesi yirmi yaşındaki Brahms’ı Almanya’da sanki bir gecede ünlü birisi yapmıştı. Müzikle ilgilenen bir sürü kişi ondan bir şeyler dinlemek, yapıtlarını görmek, bu yeteneği daha çok tanımak istiyordu. Bu durum Brahms’ı ürkütmüştü. Schumann’a yazdığı mektuplarında korkularını dile getirmiş, kamu ölçütlerine göre yetersiz kalabileceğini belirtmişti. Kendini aşırı eleştirerek bunalıma girip birkaç çalışmasını yakıp yok etmişti.
Brahms’ın yapıtları bütün Avrupa müzik geleneğini kapsar. Yalnızca Beethoven’ la kalmayıp Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel ve Giovanni Pierluigi da Palestrina’ nın da Brahms müziğinde etkisi vardır.
Müzik tarihsel çalışmaların sonucunda Brahms müziğini üç döneme ayırabiliriz: Birinci dönem “Ein Deutsches Requiem” e kadar olan kısımdır. İkincisi; “İkinci piyano konçertosu” na kadar olan kısımdır. Üçüncüsü ise “3. Senfoni” ile başlar.
İlk dönem için romantik temel üzerine oturmuş denilebilir.
İkinci dönem güçlü bir klasik vurgusudur.
Üçüncü dönem için ise romantik ve klasik temelin kendi içinde erimesi diyebiliriz.
HAYDN TEMASI ÜZERİNE ÇEŞİTLEMELER
Johannes Brahms tarafından 1873 yazında Bavyera’daki Tutzing’ de bestelenen bir tema ve varyasyonlar biçimindeki bir eserdir. “Chorale St Antoni” ye dayalı Si ♭ majör bir tema, sekiz varyasyon ve bir finalden oluşur. Yapıt iki versiyonda yayınlanmıştır: önce iki piyano için yazılmış ancak Op. 56b olarak adlandırılmıştır ve orkestra için, Op. 56a olarak adlandırılmıştır. Orkestra versiyonu iki piyano versiyonundan daha iyi bilinir ve çok daha sık duyulur.
Orkestra versiyonunun ilk seslendirilişi 2 Kasım 1873’te Brahms’ın şefliğinde Viyana Filarmoni Orkestrası tarafından gerçekleştirildi.
Müzik tarihinde orkestra için ilk bağımsız varyasyon seti olduğu sıklıkla söylenir, ancak aynı formda en azından bir tane daha erken eser vardır, Antonio Salieri’ nin 1815’te yazdığı “La folia di Spagna” Üzerine Yirmi Altı Varyasyon.
Brahms eseri “Chorale St. Antoni” adlı bir tema üzerine besteledi ve Brahms bunu bir üflemeli çalgılar topluluğu kompozisyonunda buldu. Brahms bunu keşfettiğinde, üflemeli çalgılar topluluğu parçası besteci Joseph Haydn’a atıf taşıyordu. Brahms kendi bestesine de buna göre isim verdi ve tema için Haydn’a atıfta bulundu. Ancak, on dokuzuncu yüzyılın başlarında müzik yayıncıları, parçaları daha satılabilir hale getirmek için genellikle ünlü bestecilerin isimlerini bilinmeyen veya daha az bilinen bestecilerin eserlerine eklediler. Daha sonraki araştırmalar, Brahms’ın kaynak olarak kullandığı üflemeli çalgılar parçasının Haydn’ın tarzına uymadığı sonucuna vardı. Üflemeli çalgılar topluluğu parçası hala net bir atıf olmadan duruyor.
Sonuç olarak Brahms’ın eseri bugün bazen kayıtlarda ve konser programlarında Brahms’ın ona verdiği orijinal ismin yanı sıra, St. Anthony Varyasyonları veya St. Anthony Korosu Üzerine Varyasyonlar olarak anılır .
Tartışmanın ayrıntılı bir incelemesi Douglas Yeo’ nun “Haydn” parçasının 2004 baskısında bulunabilir.
1870’te, o sırada bir Haydn biyografisi üzerinde çalışan, Viyana Filarmoni Derneği kütüphanecisi olan Brahms’ın arkadaşı Carl Ferdinand Pohl, Brahms’a “Divertimento No. 1” başlıklı, Haydn’a atfedilen bir parçanın kendi yaptığı bir transkripsiyonunu gösterdi. İkinci bölüm “St. Anthony Chorale” başlığını taşıyordu ve varyasyonların dayandığı temayı sağlayan bu bölümdür.
Brahms’ın temayı ifade edişi, esas olarak enstrümantasyon açısından, orijinalinden küçük ama önemli şekillerde farklılık göstermektedir.
Bazı kaynaklar Divertimento’ nun muhtemelen Ignaz Pleyel tarafından yazıldığını belirtiyor, ancak bu kesin olarak belirlenmedi. Bir diğer soru ise Divertimento bestecisinin gerçekten “St. Anthony Chorale” ı mı yazdığı yoksa sadece bilinmeyen bir kaynaktan alınan daha eski bir temayı mı alıntıladığıdır. Bugüne kadar “St. Anthony Chorale” ile ilgili başka bir söz bulunamadı.
Varyasyonlar pikolo, 2 flüt, 2 obua, 2 klarnet, 2 fagot, kontrfagot, 4 korno (2’si mi ♭, 2’si si ♭), 2 trompet, timpani, üçgen ve birinci ve ikinci keman, viyola, çello ve kontrbasın normal yaylı bölümü için notalanmıştır .
- Joseph Haydn’ın Bir Teması Üzerine Varyasyonlar, tema ve varyasyonlar I, II ve III
- Joseph Haydn’ın Bir Tema Üzerine Varyasyonlar, varyasyon IV
- Joseph Haydn’ın Bir Tema Üzerine Varyasyonlar, V ve VI varyasyonları
- Joseph Haydn’ın Bir Tema Üzerine Varyasyonlar, Varyasyon
- Joseph Haydn’ın Bir Teması Üzerine Varyasyonlar, varyasyon ve final
İki piyano için olan versiyon. Neal ve Nancy O’Doan tarafından seslendirildi.
Tema, kendisi iki ilgi çekici beş ölçülü cümleden oluşan tekrarlanan on ölçülü bir pasajla başlar; bu, Brahms’ın dikkatini çekmiş olması muhtemel bir tuhaflıktır. Neredeyse istisnasız olarak, sekiz varyasyon temanın ifade yapısını ve daha az katı bir şekilde de olsa armonik yapıyı takip eder. Her birinin kendine özgü bir karakteri vardır, birkaçı daha önceki dönemlerin formlarını ve tekniklerini akla getirirken, bazıları Romantik müzikte nadiren karşılaşılan bir kontrpuan ustalığını sergiler.
Final muhteşem bir tema ve beş ölçü uzunluğunda, ana temadan türetilen bir zemin bas üzerinde varyasyonlardır. Doruk noktası, bir koralin yeniden ifadesi, öyle bir aşkınlık anıdır ki, genellikle katı Brahms kendisine bir üçgen kullanma izni verir .
Parçanın sonundan hemen önce, finalin kodasında Brahms gerçekten Haydn’a ait bir pasajı alıntılar. 463-464. ölçülerde viyolalar ve çellolar, Haydn’ın senfonik varyasyon formundaki öncü çalışmalarının en iyi örneklerinden biri olan “Clock” Senfonisi’nin ikinci bölümünün 148. ölçüsündeki çello dizesini yankılar. Okuyucular bu bağlantıları takip ederek iki pasajı karşılaştırabilir: Brahms, Haydn …
Bu parçalı gönderme, müziğin Haydn’a ait olduğu kesin olarak bilinen müziğe olan tek bağlantısı olabilir.
Bölümler adlandırılmış ve tempo işaretleri aşağıdaki gibi verilmiştir. İki versiyonun tempo işaretleri farklı olduğunda, Op. 56b için olanı parantez içinde gösterilmiştir.
Tema. Koro St. Antoni. Andante
Varyasyon I. Poco più animato ( Andante con moto )
Varyasyon II. Più vivace ( Vivace )
Varyasyon III. Con moto
Varyasyon IV. Andante con moto ( Andante )
Varyasyon V. Vivace ( Poco presto )
Varyasyon VI. Vivace
Varyasyon VII. Grazioso
Varyasyon VIII. Presto non troppo ( Poco presto )
Final. Andante
Taşar ERKOL