“DVORÁK GECESİ’’
Tarih : 12.04.2019
Yer : Adana Büyükşehir Belediyesi Konser Salonu
Saat : 20:00
Şef : Natalia PONOMARCHUK
Solist : Veriko TCHUMBURIDZE “keman”
Program : AntonínDvořák / Keman Konçertosu
AntonínDvořák / Öğle Cadısı “Senfonik Şiir”
AntonínDvořák / Su Cini “Senfonik Şiir”
NATALIA PONOMARCHUK (Doğum: 1969, Kiev, Ukrayna – …)
n biridir. 2003 yılından bu yana Dnipropetrovsk Akademik Senfoni Orkestrası’nın Sanat Yönetmeni ve Asıl Şef Direktörüdür. 2009 yılından beri Ukrayna Ulusal Senfoni Orkestrası’nda görev yapmaktadır. 2007-2009’da Solistlerin Ulusal Topluluğu “Kiev Camerata” şefi olarak görev yaptı. Ayrıca Ukrayna uluslararası müzik festivallerinde performanslar gerçekleştirdi: “Kiev Müzik Festivali”, “Yılın İlk Performansları”, “Kiev Yaz Müzik Akşamları”, “Gençlik Müzik”, “Kontrast”. Tüm büyük Ukrayna şehirlerinde orkestra şefi olarak çok sayıda görünüme sahiptir. Ukrayna’daki çalışmalarına ek olarak, Avrupa çapında konuk şef olarak, birçok salonlarda gösterilerle birlikte turnelere çıktı. Natalia’nın konser turlarının coğrafyası, Avrupa’nın ötesine de yayılıyor. Çin’in Chongqing şehrinde Ukrayna Müzik Akademisi Orkestrası; Morelia, Meksika’da Bilkent Senfoni Orkestrası, Ankara ve Orquesta Sinfónica de Michoacán. Natalia, birçok uluslararası tanınmış solistle konserler verdi. İki büyük Rus balesinin performansları ile “Kuğu Gölü” ve “Fındıkkıran” ın 2012’de bale şefi olarak gösterildi. Yüksek profesyonel nitelikleri ve dev repertuar listesi, 2001 yılında Ukrayna’nın “Onurlu Sanatçısı” ünvanını kazandırdı. “Stefan Turchak Ulusal Davranış Yarışması” ‘nda İkincilik Ödülü’nü kazandı (Kiev, Ukrayna, 1998). Ayrıca “İkinci Prokofiev Uluslararası İletken Yarışması” nda da bir diploma aldı (St. Petersburg, Rusya, 1996). 1997 yılında Ukrayna Ulusal Müzik Akademisi’nden Orkestra Davranış derecesinde yüksek lisansını Prof. Allin Vlasenko’nun rehberliğinde aldı.
VERİKO TCHUMBURIDZE (Doğum: 1996, Adana – …)
2016 yılında Veriko Tchumburidze en saygın ve en eski yarışmalarından biri olan 15. “Uluslararası Henryk Wieniawski Keman Yarışması” nı 20 yaşındayken kazandı, bu başarısı sayesinde müzik dünyasının dikkatini hemen üzerine çekti. Keman eğitimine Lili Tchumburidze ile başladı, daha sonra eğitimine Selahattin Yunkuş ile Mersin Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda devam etti. 2010’da yılında “Dünya Sahnelerinde Genç Müzisyenler” (DSGM) projesinin bursiyeri olarak Viyana’da Prof. Dora Schwarzberg ile Viyana Müzik ve Sahne Sanatları Üniversitesi’nde öğrenimine devam etti. Tchumburidze, 19 yaşındayken girdiği Hochschule für Musik und Theater’da Prof. Ana Chumachenco ile öğrenimine halen devam etmektedir. Tchumburidze, Igor Ozim, Albert Markov ve Shlomo Mintz gibi usta müzisyenlerin master kurslarına da katılmıştır. 2004 yılında Tchumburidze, “Gülden Turalı Ulusal Keman Yarışması” nda ve 2006 yılında düzenlenen “Gürcistan Ulusal Yarışması” nda birincilik ödüllerini kazanmıştır. 2012 yılında ise 7. “Uluslararası Tchaikovsky Genç Müzisyenler Yarışması” nda birinci oldu. 2013 yılında, Türkiye Andante müzik dergisi tarafından ülkenin “Yılın Çıkış Yapan Müzisyeni” ödülünü almıştır. Tchumburidze, Borusan Filarmoni Orkestrası ile 41. İstanbul Müzik Festivali’nin açılış konserinde çalmış, bu konserin ardından Isviçre’de bulunan “Seiji Ozawa Oda Müziği Akademisi” ve “Verbier Festivali” ne katılmak üzere davet edildi. Mart 2014’te Zürih Tonhalle Oda Müziği konserleri serisinde DSGM bursiyerleri ile birlikte verdiği konserin ardından Swiss Chamber Orkestrası ile Luzern KKL salonunda solist olarak konser vermesi için davet edildi. Orpheum Stiftung, Tchumburidze’nin performanslarından ötürü “2016 Zürih Film Festivali” nin açılış konserinde yer alması için seçti. Haziran 2016 yılında, Trio Arte grubun üyesi olarak Gioia del Colle’de (İtalya) yapılan “Pietro Argento Uluslararası Müzik Yarışması’’ nda oda müziği kategorisinde birincilik ödülü kazandı. Trio Arte ile aynı zamanda ünlü Türk besteci Özkan Manav’ın bu trio için bestelediği “Ludus Modalis” adlı eserin dünya prömiyerini yapmıştır. Tchumburidze, “15. Uluslararası Henryk Wieniawski Yarışması” nı kazandıktan sonra, Beethoven’s Easter Festival, Gstaad Menuhin & Festival Academy, Schleswig-Holstein Music Festival, Musica Mundi Festival, Olympus Musical Festival gibi festivallere davet edilmiştir. 2016 yılından bu yana Tchumburidze, Deutsche Stiftung Musikleben tarafından sağlanan “1756, Milano Giambattista Guadagnini” yapımı bir keman ile çalmaktadır.
Antonín Dvořák (Türkçe okunuşu; Antonin Dvorjak)
(Doğum: 8 Eylül 1841, Nelahozeves, Prag, Çekoslovakya – Ölüm: 1 Mayıs 1904 Prag)
Çek, geç romantik dönem, klasik batı müziği bestecisi keman ve org virtüözüdür. Bedřich Smetena’nın müziğini işittiğinde besteci olmaya karar verdi. Sonunda, Smetana’nın orkestra şefi olduğu Prag Ulusal Tiyatrosu’nda viyolacı oldu. Bestelerini üretebilmek için 1873’te orkestradan ayrıldı ve 1 yıl içinde Avusturya ulusal ödülünü alan 3 numaralı senfonisini yazdı ve jüride yer alan Johannes Brahms’ın takdirini kazandı. 1878’de Dvořák’ın ünü dünyaya yayılmıştı. Sadece Brahms’ın değil, eserlerini konserlerinde ve turnelerinde seslendiren Richard Wagner, Edward Elgar gibi bestecilerin de desteğini aldı. Bu dönemde defalarca İngiltere’ye gitti. Prague Konservatuarı’nda profesör oldu, Cambridge Üniversitesi’nden onursal doktora aldı; New York‘taki Ulusal Müzik Konservatuarı’nın yöneticiliğine getirildi. Yurt sevgisinden ötürü Amerika’dan gelen teklifi başlangıçta kabul etmediyse de Prag’daki işinden kazandığının 25 katının ödeneceğini öğrenince fikrini değiştirdi. 3 yıl ABD’de yaşayan Dvořák, çok verimli bir dönem geçirmesine rağmen büyük vatan özlemi yaşadı. Bu özlemin etkisiyle eserlerinde Amerikan folk geleneklerinin öğelerini kullandığı söylenir. “Yeni Dünya Senfonisi” nde de Amerikan yerlilerinin melodilerini tema olarak almış ancak bu tematiklik Dvořák’ ın düşüncelerindeki tahminsel ve kurgusal bir üretim olmuştur, özellikle bu eserdeki “Amerikan folk müziği” Dvořák’ ın kendi tasarısı olan bir üründür. 1895’te ailesiyle birlikte yurduna döndü ve Prag Konservatuarı’ndaki görevine geri geldi. 1901’de konservatuvarın yöneticisi oldu. 1904’te bir İnme sonucu öldü. En popüler eseri “9. Senfoni” dir. Bu eserin popülerliği sebebiyle uzun zaman diğer eserleri göz ardı edilmiştir. Brahms etkisinin açıkça görülebildiği “8 numaralı Sol Majör Senfonisi” de oldukça popülerdir. “7 numaralı Re minör Senfonisi” en önemli eserlerindendir. “Çello Konçertosu No:2” ve “Keman Konçertosu”, en önemli konçertolarıdır. Bestelediği 10 opera arasında ise Rusalka başyapıtıdır ve yurtdışında tanınmasını sağlamıştır. Bununla birlikte senfonik şiirleri (Vodnik, Polednice) orkestral müziği açısından önemli yapıtlarıdır.
Keman Konçertosu Op: 53 La Minör
Kompozisyon : 5 Temmuz 1879 – Eylül 1879
Prömiyer : 14 Ekim1883
Şef : Moric Anger, Frantisek Ondricek “keman” / Ulusal Tiyatro Orkestrası
Keman konçertosu 1879-1882 yılları arasında Joseph Joachim’in aktif asistanlığı ile tamamlanmıştır. Yapıt bestecinin çağın büyük keman ustası Joseph Joachim’le yaptığı mektuplaşmalar, bu arada aldığı öğütler ve düzeltmelerden sonra doğmuş, gene aynı kemancıya adanmış, fakat Joachim konçertoyu hiçbir zaman çalmamıştır. Bu yapıt, Dvorak’ın en popüler ve en sık gerçekleştirilen eserlerinden biridir, bugün uluslararası keman repertuarının önemli bir parçasıdır. Eser 3 bölümdür:
- Allegro ma non troppo (A minör)
- Adagio ma non troppo (F majör)
- Allegro giocoso, ma non troppo (A majör)
Birinci Bölüm (Allegro ma non troppo)
Garip bir yapıya sahiptir. Sekiz mezürlük ana tema iki karşıt motiften kuruludur. İlki ritmik bir profille orkestrada, ikincisi flütlerde yansır. Solo çalgı Slav renkli bir yan temayı işleyerek bölümü renklendirir. Aralıksız ikinci bölüme geçilir.
İkinci Bölüm (Adagio ma non troppo)
Solo keman üzerinde tahta nefesli çalgılar “yavaş” cümleyi götürürken Bohemya türküsü benzeri esas tema belirir. Ortada kemanla kornolar arasındaki diyalog tatlı bir renk katar.
Üçüncü Bölüm (Finale. Allegro giocoso)
Çek köylü dansı “furiant” karakterinde bir rondodur. Arada acılı bir Slav halk şarkısı duyulur, konçerto “rondo” ritmine dönüşle biter.
Öğle Cadısı Op: 108 “Senfonik Şiir”
Karel J. Erben’in (1811-70) 1852’de yayınladığı Ulusal masallar demeti’nde yer alan baladlarından esinlenerek, 11 Ocak-27 Şubat 1896 arasında bestelediği Öğle Cadısı, senfonik şiirler arasında ilk kez seslendirilenidir. Dvorak’ın son Londra ziyaretinde, 26 Ekim 1896 günü Henry Wood yönetiminde, Prag’daki özel Haziran yorumundan sonra resmen ilk kez çalınmıştır. Eserin başındaki uzun girişle Dvorak baladın bütünlüğünden çok müziğin dengesini düşünür. Geri kalan bölümde de baladın dizelerini canlı ve dramatik olarak işler. Masal kötü bir cadının yaramaz bir çocuğu ele geçirişini anlatır. Anne, huysuz çocuğunu uslandıramayınca onu kötü yürekli “Öğle Cadısı” na vereceğini söyleyerek korkutmak ister. Yaylı çalgıların anneyi, obuanın da çocuğu simgelediği müzikte Öğle Cadısı’nı canlandıran basklarnet ve trompet sesleri, onun çocuğu almaya geldiğini belirtir. Anne söylediklerinden pişman olmuş, büyük üzüntü ve korku içinde yalvarır. Fakat cadı buna hiç aldırmaz; scherzo türü canlı bir müzikle çevrelerinde ürkütücü dansına başlar, mutlaka çocuğu alacaktır… Daha sonra eve gelen baba eşini yerde baygın bulur; ama kucağındaki çocuk ölmüştür. Senfonik şiirde onların acısını yansıtan müziğe cadının kahkahaları da karışır ve eseri sona erdirir.
Su Cini Op: 107 “Senfonik Şiir”
Öyküyü kendi anlatırcasına oluşturduğu bu eseri Dvorák 6 Ocak – 11 Şubat 1896 günleri arasında bestelemiştir. Eser hemen o yıl Simrock yayınevinde basılmış ve Dvorák ilk yorumu 14 Kasım 1896’da, viyolonsel konçertosunun dünya prömiyeri için gittiği Londra’da yönetmiştir. Yedi kısa sahne ve coda’dan oluşan, virtüözce bir orkestrasyonla rondo biçiminde düzenlenen bu Senfonik Şiir’de bir insanla evlenen su cininin, onun pençelerinden kurtulan kızdan aldığı korkunç intikam canlandırılır.Bölümler:
Birinci Sahne:
İlk sahnede cin ay ışığında göl kenarında oturmuş, o sabahki düğününde giyeceği kırmızı çizmelerini dikmektedir. Cinin, önce hafifçe ima edilen teması güçlenir ve sonra tehdit edici bir tuttiye dönüşür…
İkinci Sahne:
Bundan sonra göl kenarında bir kulübe canlandırılır: Cinin göz koyduğu genç kız, annesinin uyarılarına kulak asmadan, göl kenarına yıkanmaya iner. Birden çıkan cin kızı çeker götürür, gölün derinliğine sürükler.
Üçüncü Sahne:
Cinin göl altındaki dünyası canlandırılır. Kız cinle evlenmek zorunda kalmıştır; tek tesellisi de kucağındaki bebeğine ninni söyleyip onu avutmaktır. Ama yakınan şarkısı cini kızdırır; kız da onu yumuşatmaya çalışır.
Dördüncü Sahne:
Cin kıza güvenmemesine karşın onun annesini ziyaretine izin verir. Ama öfkeyle şartını söyler; bebeği bırakacak, akşama dönecektir…
Beşinci Sahne:
Anneyle kızın hüzünlü kucaklaşması viyolonsel ve solo flütün dokunaklı diyalogu ile vurgulanır…
Altıncı Sahne:
Cinin sinirli sabırsızlığı ise akşam çanından sonra öfkeye dönüşür…
Yedinci Sahne:
Kız dönmeyince cin kulübeye gider, kapıları vurur, fırtına çıkartır. Öfkesinin doruğunda, başsız bebeğin gövdesini kapıya fırlatır… Ürpertici havadaki coda’da ise kızın matemi cinin temasıyla karışarak eseri sona erdirir.
Taşar Erkol
adabul.com