Arter, koleksiyonundan sesle ve müzikle bağlar kuran sekiz videoyu bir araya getiren #evdeçal başlıklı çevrimiçi bir video seçkisi sunuyor.
Arter koleksiyonunda yer alan ve Nevin Aladağ, Ali Mahmut Demirel, Cevdet Erek, Ayşe Erkmen, Annika Kahrs, Mikhail Karikis & Uriel Orlow, Sophia Pompéry ve Sarkis’in eserlerinin bulunduğu #evdeçal başlıklı seçki, COVID-19 salgınına karşı alınan sağlık tedbirleri kapsamında ziyarete kapalı olan Arter’in internet sitesi arter.org.tr’de 15 Mayıs’a kadar görülebilir.
#evdeçal başlığını taşıyan çevrimiçi video seçkisi için Arter Koleksiyonu’ndan, evde izlenmek üzere seçilen bu işler, sesin fiziksel kısıtların ötesine geçerek iletişim kurma, görünür kılma, yer değiştirme ya da karşı koyma imkânlarını hatırlatıyor.
Nevin Aladağ
“Raise the Roof”, 2007
Nevin
Aladağ’ın “Raise the Roof” isimli yapıtındaki dört kadın, kulaklıktan
dinledikleri müzik eşliğinde, yüksek topuklu ayakkabılarını üzerlerinde
durdukları katranlı zeminlere vurarak dans ederler. Her birinin
dinlediği şarkıların isimleri ve süreleri giydikleri tişörtlerde
yazılıdır. Doğu ve Batı Berlin sınırındaki eski bir kontrol noktasının
çatısında gerçekleştirilen bu performansla, ilk bakışta yalnız ve
birbirlerinden kopuk görünen kadınlar, sosyal kısıtlara aldırmaksızın
müzik ve hareketle uyumlanma ve özgürleşme hissi uyandırırlar.
Ali Mahmut Demirel
“Hortum”, 2000
Ali
Mahmut Demirel’in “Hortum” isimli bu erken dönem video çalışmasında,
zaptedilemez gibi görünen bir hortum etrafına su fışkırtarak dev bir
metronomunkini andıran sesler çıkarır.
Cevdet Erek
SSS – Sahil Sahnesi Sesi, 2006
“SSS
– Sahil Sahnesi Sesi”nde Cevdet Erek, doğanın tanıdık seslerinden
birini, dalgaların sahilde çıkardığı sesi, iki elini bir halının
üzerinde gezdirerek icra eder. Sanatçı, bu yapıtı ile 2012 yılında
Kunststiftung NRW [North Rhine-Westphalia Sanat Vakfı] tarafından
verilen Nam June Paik Medya Sanatı Ödülü’nü almıştır.
Ayşe Erkmen
“Emre & Dario”, 1998
Ayşe
Erkmen’in “Emre ve Dario” isimli videosu, Dario Moreno’nun “İstanbul”
şarkısında anlatılan Batılı bir adamın aşk, zenginlik ve başarıyı
İstanbul’da bulma hayallerindeki oryantalist bakış açısıyla, şarkı
eşliğinde neşeyle dans eden genç adamın sade ve modern kıyafetlerindeki
ve hareketlerindeki zıtlığa odaklanır. Erkmen’in 1998 tarihli bu yapıtı,
kültürel kalıpların karmaşıklığını, değişkenliğini ve yanıltıcılığını
akla getirir.
Annika Kahrs
“Kuşlara Çalmak”, 2013
“Kuşlara
Çalmak” isimli videoda, bir piyanist evcil ötücü kuşlara Franz Liszt’in
Deux Légendes bestesinin birinci parçası olan Assisili Aziz Fransis’in
Kuşlara Vaazı’nı çalar. Liszt bu yapıtını hayvanların koruyucusu olarak
bilinen, hayvanların ve bitkilerin de ruhları olduğunu savunan ve
kuşları kutsayarak onlara vaazlar veren Aziz Fransis’ten ilhamla
bestelemiştir. Kuşlara Çalmak iletişim, yorumlama ve çeviri konularını
tersyüz ederek ele alır. Liszt’in bestesi kuşların “dilini” taklit
etmeye çalışırken, bu performansta kuşlar kendi “dillerinin” bir insan
tarafından icra edilen ve insani niteliğe sahip bir yorumunun
dinleyicisi konumundadır.
Mikhail Karikis & Uriel Orlow
“Yeraltından Sesler”, 2011–2012
“Yeraltından
Sesler” isimli video İngiltere’nin güneydoğusunda 1980’lerde kapatılan
bir kömür madenini, sesler ve madenin eskiden kurulduğu yerin güncel
görüntüleri aracılığıyla yeniden canlandırılır. Eski kömür madeninin
işçilerinden oluşan bir koro, Karikis ve Orlow tarafından davet edilerek
yapıta ses verir. Koro üyeleri, madende gündelik çalışma rutinleri
sırasında duydukları doğal ve endüstriyel sesleri çıplak sesleriyle
taklit ederek yerin altından yüzeye taşır.
Sophia Pompéry
“Kaval Oyunu”, 2008
Sophia
Pompéry’nin “Kaval Oyunu”nda uçtan üflemeli bir müzik aleti olan
kavalın sürekli ve duygulu sesi, bir sabun köpüğünü yavaş yavaş büyütür.
Köpükten baloncuk büyüdükçe parlak, yuvarlak yüzeyine yansıyan görüntü
de büyüyüp değişerek, geçicilik ve farklı bakış açıları üzerine şiirsel
bir oyuna dönüşür.
Sarkis
“Başlangıçta, Çığlık”, 24.02.1998
“Başlangıçta” [Au Commencement] başlıklı video serisi, Sarkis’in genellikle suluboya ile yaptığı, şiirsel bir deney veya ritüeli andıran performanslara odaklanır. Bu video serisinde sanat tarihsel imgeleri suluboya kullanarak su dolu küçük bir kap içinde yeniden oluşturan Sarkis, rengin suda akışını, hareketini, hızını ve suyun dibine çöküşünü takip etmeyi de mümkün kılar. Aynı seriden “Başlangıçta, Çığlık” isimli bu videoda sanatçı, fırçasını Edvard Munch’un Çığlık (1893) isimli yapıtından esinle hareket ettirir.
Kaynak: www.cumhuriyet.com.tr