BİR ZAMANLAR ERCİYES SİNAMASI-PAMUK SEKTÖRÜNDEN SİNAMACILIĞA -HACI ÖMER SABANCININ SİNAMA HİKAYESİ….(Alıntıdır) Hikaye uzun….Sabri Gül
Bilgiler Aydın Çam -Fotoğraflar Adana Bilim Teknik Üniversitesi Arşivinden alınmıştır.
Lütfi Akad ve ekibi, 1951’de Arzu ile Kamber’in (1952) çekimleri için Bağdat’a giderken şoförlerinin rahatsızlanması üzerine Adana’da mola verir. Bu sırada daha önceden tanıdıkları Yasef Bey’le karşılaşırlar. Yasef Bey, İstanbul’daki işletmelerin filmlerini şehirde dağıtmaktadır. Bununla birlikte şehirde bir mekân tutmuş ve bazı yapımevlerinin filmlerini pazarlamaktadır. Akad’a göre (2004, s.125) Yasef Bey, sonradan gelişecek bölge işletmeciliğinin öncülüğünü yapmaktadır bir bakıma. Cemil Filmer de hatıralarında (1984, s.180-183) Adana’yla ilgili dikkat çekici bir anısını aktarır. 1940’ların sonlarına doğru bir gün, İstanbul’da yazıhanesinde çalışmaktayken, Hacı Ömer Sabancı bir grup avukatla beraber kendisini ziyaret eder ve Adana’da yeni yaptırdığı Erciyes Sineması’nı işletmesini ister. Filmer, her ne kadar işlerinin yoğunluğunu öne sürerek teklifi reddetse de epey tehdit içeren ısrarlara dayanamaz ve salonu devralır.
Adana Ticaret Odası (ATO) kayıtlarına göre Hacı Ömer Sabancı’nın 5 Nisan 1946’da tescil edilen ticari faaliyetlerinden biri, Erciyes Sineması’nı da bünyesinde barındıran Erciyes Palas Oteli’nin işletmeciliğidir. Filmer’in aktardıkları, 1960’lardan çok önce Adana’da sinema işletmeciliğinin ne kadar cazip bir iş kolu olduğunu gösterir. O güne değin salt ticaretle uğraşan Hacı Ömer Sabancı, hiç aşina olmadığı bu alana mutlaka yatırım yapmak ve yatırımını da Cemil Filmer gibi işinin ehli bir girişimciye emanet etmek istemektedir. ATO kayıtlarına göre, Cahit Gezicioğlu’na ait Sabah Film, henüz 1949’da şehirde “filmcilik, film çevirme ve film ithalatı” alanında faaliyet göstermektedir. Daha o yıllarda Adana’da epey yoğun sinemacılık faaliyeti gerçekleşmiş olmalı. Hakan Erkılıç’ın (2003, s.70) aktarımına göre de ilk bölge işletmesi Adana’dır ve 1951’de kurulmuştur. Her ne kadar Akad’ın henüz 1951’de bölge işletmelerinin kurulmadığını çıkarabileceğimiz ifadeleriyle (2014, s.125) çelişse de bu bilgiden yola çıkarak 1950’lerin hemen başında şehirde bölge işletmeciliği modelinin temellerinin atılmaya başlandığını söyleyebiliriz.
Adana’da 1960’tan önce, ATO tarafından tescillenen on işletme -Atlas Film, Cenup Film, Dar Film, Erdini Film, Güler Film, Sabah Film, Sayın Film, Sözen Film, Koçanga Film ve Kurt Film-, ağırlıkla film ithalini, dağıtımını ve bu filmlerin sinema salonlarında pursantaj ya da sabit fiyat usulüyle işletilmesini ifade eden filmcilik işiyle uğraşmaktaydı. Hâlihazırda, 1924 tarihli Adana Ticaret Rehberi’nde (Oğuz, 2014, s.97) dahi şehirde iki sinemanın tescilli çalıştığını görmekteyiz. 1960-1975 yılları arasında Adana’da sinemanın son derece devingen ve yoğun bir iş kolu olması elbette ki tesadüfi değildir. Bu yoğunluğun arkasındaki temel neden, şehrin çoğunlukla insan emeğine dayanan ekonomik düzenidir. .
Bilgiler Aydın Çam -Fotoğraflar Adana Bilim Teknik Üniversitesi Arşivinden alınmıştır.