Nazım Hikmet, Turgut Uyar, Özdemir Asaf, Attila İlhan başta olmak üzere Türk Edebiyatı’nın okunması gereken şiir kitaplarını derledik.
1. Memleketimden İnsan Manzaraları – Nazım Hikmet
Nazım Hikmet’in başyapıtı kabul edilen 5 ciltten oluşan bu kitap, memleketimizi içten, lirik ve yalın bir dille anlatan ve her kütüphanede olması gereken bir eser.
Nazım Hikmet, kitabın önsözünde şöyle diyor: “İnsan Manzaraları’nı 1939 yılında Bursa Hapishanesi’nde yazmaya başladım. İnsan Manzaraları’nda, şiirin birkaç sözle çok şey söyleyebilme olanaklarından yararlandım. Kimi zaman şiire çok yaklaştım. Kimi zamansa çıplak bir nesir olarak kaldı yazdıklarım. Tiyatro ve sinemanın olanaklarından yararlandım destanımı yazarken. İşte böyle sayın okurlarım. Son olarak bir şey daha söyleyeceğim: İnsan Manzaraları’nda kimi zaman beş dizede, kimi zaman bütün bu üç kitap boyunca anlatılan insanların hiç değilse yarısı, yaşamlarına kişisel olarak tanık olduğum kimseler; diğer yarısı benim imgelemimin kahramanlarıdır.”
Nazım Hikmet’in Memleketimden İnsan Manzaraları Piraye’ye yazılmış bir şiirle başlar:
“Hatice, Piraye, Pirayende
doğum yeri neresi
kaç yaşında sormadım
düşünmedim
bilmiyorum.
dünyanın en iyi kadını
dünyanın en guzel kadını
benim karım.
bu bahiste
realite umrumda değil
939 yılında istanbul’da tevkifanede başlanıp
…………………. biten bu kitap
ona ithaf edilmiştir”
2. Kayayı Delen İncir – Turgut Uyar
Turgut Uyar, Kayayı Delen İncir kitabında ölüm ve yalnızlıkla kuşatılmışlık içinde süregelen yaşam içinde umuda da yer verir: “Yaşamı anlamsız bulduğum zamanlar oldu ama hiç solgun bulmadım. Ayrıca solgun ve anlamsız olan dirimin kendisi değil, yaşam içinde, yaşamı belirleyen yaşama parçalarıdır. Yaşamı anlamsız bulsaydım, Kayayı Delen İncir adını vermezdim kitabıma.”
Uyar’ın bu kitabında konu bütünlüğü ve yalınlık daha çok göze çarpmaktadır. 1982 yılında yaptığı bir konuşmada, o yıllarda şiirinde geldiği noktayı şöyle anlatır: “Gençlik şiirlerime bakınca iyice şairane olduğumu görüyorum. 1950’den sonra yeni bir şairaneliği geliştirdik. Uzun zamandan beri de yalın olmaya çalışıyorum. Mümkün olduğu kadar çok somut imgeler bulmaya çalışıyorum.”
“Hayatın kutlu olsun sevgilim
ki sana değişe değişe aktım
kimi zaman bir japon gibi uykusuz kaldım
uykusuz kalır mı onlar bilmem aslında
sevgilim sevgilim
bir orman gibi çoğal aramızda
şehirden bir çocuk olarak şurda burda
bir sabuntozu markasında köpürerek
çınarın tutsaklığını
ve menekşenin tutsaklığını
ve menekşenin sevincini yaşa
sevgilim sevgilim
hüzüne yer var hayatımızda” (Aramızdaki)
3. Böyle Bir Sevmek – Attila İlhan
Attila İlhan, modern hayatın bizden aldığı değerleri sorgulayan, varoluş kaynaklarımıza dönmeyi anlatan ve büyüsü bozulan hayatta, yaşamı simgeleyen şiirleri ile Türk şiirinin ölümsüz şairlerindendir.
Böyle Bir Sevmek kitabı, 1977 yılının Nisan ayında yayımlanmıştır. Bu kitabında daha önce yayımlanan Yasak Sevişmek ve Tutuklunun Günlüğü kitaplarından farklı olarak Divan Şiiri’nin etkisini göremeyiz. Kitap 6 bölümden oluşur. Kitabın sonunda Attila İlhan’ın dergilerde yayımlanmış yazılarından derlemeler var.
“Yahu Türkiye’de ozan olsun, romancı olsun sanatçıların hemen hepsi bu iki kafaya yatmamış mı, birileri doğru bir devrimci düşünce adına, ağzına geleni yazıp söylemeyi has sanatçılık sayıyor, öbürleri estetik bir özüre sığınıp değişmez bir bireyselliğin savunmasını yapıyor. En güzeli, her ikisinin de yaptığı işi en doğrusu diye yapması, bir de sanatı halk yığınlarına götürecek yol diye tanımlaması. Ne dersiniz, geniş halk yığınlarına ulaşıyor mu sanat?”
“Sevim senden başka bir kızla çıkmadım
Sevim seni sevdim yeri geldi söylüyorum
Şöyle bir dokunman insanı dinlendiriyor
Kimde var bu soyulmuş muz güzelliği
Bu gece derini gözler içinden çıkamadığım
Belleğime işlenmiş bu başak inceliği
Biraz daha sokulsana galiba ölüyorum
İçimde ağır ağır bir çınar devriliyor
Yoksulum mutluluğum seninle yaşamaktı” (Galiba Ölüyorum)
Yazının devamını okumak için tıklayın