AYDİ HEP BERABER ALKIŞLAYALIM 1768 YILINDA ADANA’YA DA GELEN VE ŞEHRİMİZİN PLANINI ÇİZEN DANİMARKALI GEZGİN CARLSTEN NİEBUHR’U… VE DE ADANA ŞEHİR PLANINI DA MİMAR DUYGU SABAN’A HEDİYE EDELİM…
Merak bu ya!…Şu internet sayesinde dünyalar kadar bilgi kaynaklarına kolaylıkla ulaşabiliyoruz. Dün gece (20 Nisan 2022-Çarşamba) tesadüfen de olsan Danimarkalı Gezgin Carlsten NİEBUHR’un Yemen ve Hindistan gezisi sonrasında Suriye üzerinden 1768 yılında Adana’ya geldiği ve kısa süre kaldığı şehrimizin planını çıkardığı bilgilerine ulaştım. Ve bahsi geçen ADANA kent planı da 1837 yılında onun adına yayınlanan kitap içinde de yer almış.
ADANA TARİHİNİN EN ÖNEMLİ BİR BELGESİDİR
NİEBUHR’UN Adana haritası ve kent planı o kadar ilginç bilgiler veriyor ki. Adana Kalesi’nin 8 burçlu olduğu çevresindeki ve içindeki yollara varıncaya kadar göstermiş. Adana çevresinde sur duvarları da pek görülmüyor. Demek oluyor ki o yıllarda bile Tepebağ’ı çevreleyen sur duvarları önemli ölçüde yok olmuş. Abidinpaşa Caddesi’nin Taşköprü ile bağlantılı olan uzantısı İç Kale’nin orada sağ tarafa biraz dönerek şimdiki Caferpaşa Camisi’nin oradan köprü ile bağlantılı bir halde görülüyor.
O yıllarda çok uzaklardan Danimarka’dan yola çıkarak Yemen, Hindistan’a kadar seyahat eden asıl mesleği matematikçi olan ama haritacılık ve arkeoloji üzerine de bilgi sahibi olan Niebuhr’un Adana’ya kadar gelerek şehrimizin planını ve de haritasını çizmiş olması büyük bir başarı. Bu harita Adana kent Tarihi, özellikle de Kale ile ilgili önemli bir belgedir.
MİMAR DUYGU SABAN’IN ARŞİVİNE HEDİYEMİZDİR
Duygu Saban Adanalı ve mimar olmanın sorumluluğu ile 1990’lı yıllarda başladığı Adana Kalesi ve Şehit tarihi çalışmalarını lisans tezi olarak da sonuçlandırmıştı. Ve onun hazırlamış olduğu çalışmalarda Almanya ve İngiltere’ye kadar giderek konusu ile ilgili harita ve belgeler de bulmuş, kaynak arşivine ekleyerek bilimsel kitap ve makalelerde kullanmıştı.
Ama şimdi bir de NİEBUHR’un erken dönem 1768 yılına ait Adana Şehir Planı ortaya çıktı. Şehir cadde ve sokakları ve kale, köprü hakkında bilgiler veriyor. Ne diyelim NİEBUHR’un bu Adana haritası Adanalılara ve insanlık alemine hayırlı olsun.
Alkışlarımız NİEBUHR içindir.
Cezmi Yurtsever, Tarihçi, 21Nisan 2022, Adana
https://www.facebook.com/photo/?fbid=5007982259295666&set=pcb.1622227344803489
