Meta-öte, pherin – taşımak, Fransızca kökenli,
Matafor olarak kullanıyoruz, bilirsiniz.
‘Bir şeyi, başka birşeyle anlatmak’ aslında.
Hayatını bu kavramı incelemeye ayırmış,
George Lakoff adlı bir ‘linguistics’ profesörü,
Berkeley, Kaliforniya’da yaşayan bir aydın,
Dilbilimci, dili nasıl kullandığımızı inceliyor.
İnsanların kelimeleri kavramlaştırışı,
Kelimelerin zihnimizde oluşan çerçeveleri,
Metaforların, çağrışımın hayatımızı şekillendirişi,
Onun hayatını verdiği konular, tam benlik.
Ama onu dünyada asıl ünlü yapan ayrıntı,
Dilin, bu çerçeve ve metaforlar sayesinde,
İnsanları nasıl yönlendirilebildiğini göstermesi.
Yani bir anlamda ne söylediğin değil,
Karşıdakinin ne anladığı noktasından alıp,
Bir adama elli defa deli dersen deli olur,
Noktasına ulaşarak, dilbilimi mucizesinin,
Nasıl en etkili silaha dönüştüğünü vurguluyor.
Her tür bilim ve bilim adamının verilerinden,
Öğrenecek ne kadar çok şey var…
●●●●○○○○●●●●
Lakoff, bir ekonomik forum çıkışı anlatıyor ,
Aile yapılanması ile politikayı ilişkilendiriyor.
Tüm dünya için ilginç bir yaklaşımda bulunuyor.
Farklı, iki temel aile yapısının ve aile içi değerlerinin,
Biribirine tezad paradigmasına dikkat çekiyor.
Çocuk yetiştirmeye ve gelişimine,
Ebeveynin ortak paylaşımda bulunduğu,
Soruna çözüm, beraberce karar ve pozitif katkılı,
‘Nurturant’; sevecen olarak adlandırılan sistemi,
Progresif aile modeli olarak adlandırıyor.
Bu ailelerin, çocuklarını diğer insanlara, doğaya,
Çevreye ve kaynaklara duyarlı ve çözüm odaklı,
Yetiştirmeye çalıştığını vurguluyor.
Bu sistemle yetiştirme spekturumunun iki ucu,
Çevreye insanlığa yararlılık ya da kendine zararlılık.
Ebeveynin otorite ve geleneği sürdürdüğü,
Doğru ve yanlışın ceza-ödül disiplini ile verildiği,
Konservatif ve geleneksel aile sisteminde ise,
Statükocu iç disiplinin, otorite tarafından,
Ve onun kurallarıyla saptanması nedeniyle,
Kuralların duyarlılığın önüne geçtiğini söylüyor.
Burada kuralları nesillerce başarıyla sürdürmek,
Ya da kuralların uyarlanması ve empozisyonu
Sistemin yarattığı davranış kalıplarının iki ucu.
Bu iki yapının insanları yaşamlarını sürdürürken,
Ahlaki, etik, moral, ekonomik, sosyal herşeyde,
Davranış kalıpları birebir kullanılan dil kalıbıyla aynı.
Özellikle dünyanın şu andaki çatışma durumunu,
Konservatif ve progresif olarak adlandırdığı,
Günlük konuşma tarzlarının mücadelesi olarak açıklıyor.
Ve diyor ki, ‘bu dünya da daha insanca yaşamak için,
Progresif düşüncenin dil kalıplarını öğretmeli,
Ve pozitif duyarlılık dil çerçevesini öne çıkarmalıyız’.
●●●●○○○○●●●●
Lakoff’un kitaplarından ‘’ Bir Fil Düşünmeyin’de,
Günlük ve sürekli kullanılan hitap tarzlarının,
İnsan beynine ve zihnine, ya pozitif ve geliştirici,
Ya da negatif ve tekrarlı konuşma kalıpları olarak,
İnanılmaz etkileri olduğu bilimsel olarak sunuluyor.
Yaratıcı bir sanatkarın, muhteşem bir virtiözün,
Sürekli araştıran bir bilim adamının, bir filozofun,
Bir çevrecinin, aktivistin, doğa dostunun,
Yardımseverin, bir liderin, klavuzun, önderin
Duyarlı bir vatandaşın, sorumlu bir bireyin, insanın
Ya da,
Bir ırkçının, bir cinsiyet ayrımcısının, bir X fobiğin,
Bir güç ve şiddet kullanıcısının, ayırımcının, ötekicinin,
Vandalın, doğa ve sanat düşmanının, yok edicinin
Duyarsızın, arsızın, zalimin, gerçek ahlaksızın
Her iki yapıdan da çıkabileceğini vurguluyor Lakoff.
Bunun tamamen bilinçsiz bilinçlendirme dediği
Kelimeleri zarflar, çerçeveler veya kalıplar içinde,
Çocuğun kafasına yerleştirmemizle ilgili olduğunu,
Harf, sözcük ve konuşma bilinci kazanmadan,
Tekrarlanan kalıplarından akla yerleşenlerin,
En kalıcı algı çıktıları olduğu ise kesin.
Bir insanın tecavüzcüsü ile ilişkilendirilmesini,
Ağaçların, hayvanların doğanın yokedilmesini,
Kadına, çocuğa zayıfa uygulanan şiddeti,
Haksızlığı, kandırılmayı, hertürlü zulmü,
İyiliği kötülüğü, güzelliği çirkinliği,
Karşılama, kabul yada reddetme şeklimiz,
Tamamen sürekli duyup alıştığımız ,
Kullanageldiğimiz kelime, söz, konuşma
Kalıplarıyla, geliştirdiğimiz metaforlarla ilgili.
Hergün aile içinde konuştuğunuz dil var ya,
Hani su isterken, kapı çalarken, severken,
Çok ama çok önemli, dikkat!
