MİTOLOJİDEN GÜNÜMÜZE TARSUS ADI NEREDEN GELMEKTEDİR?
Tarsus, kuruluşundan itibaren adı ve yeri hemen hemen hiç değişikliğe uğramadan günümüze kadar ulaşan Anadolu’nun en eski kentlerinden biridir. 8000 yıllık geçmiş tarihiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Tarsus’un adının nereden geldiği konusunda birçok araştırma yapılmıştır. Tarsus’un ismi ve kuruluşu hakkında, mitolojik, sözlü veya yazılı kaynaklarda çeşitli bilgiler vardır. Bu anlatımların çoğu tarihsel bir gerçek olarak kabul edilmemekle birlikte bir kısmı efsane olarak kabul edilmekte ve bu durum bizi mitolojiye kadar götürmektedir. Antik çağlarda, Tarsus Çayı’na Kilikya’nın yerli halkı Kydnos adını vermiştir. Kydnos mitolojide nehir tanrısına verilen isimdir. Azra Erhat’ın Mitoloji Sözlüğü kitabında Kydnos şöyle anlatılmaktadır: “KYDNOS: Kilikya’da bugün Tarsus Çayı diye anılan ırmağın tanrısı. Ana tarafından Lapetos’un torunu sayılır. Kydnos’un Parthenios adlı bir oğlu varmış. Kydnos Irmağı’nın denize döküldüğü yerde bir şehir kurup ona PARTHENİA adını vermişler.”
Tarihçilerin kayıtlarına, araştırma sonuçlarına ve Eski Yunan mitolojisinin başka bir anlatımına göre, Tarsus adını mitolojide geçen Pegasus (kanatlı uçan at) veya Bellerofontes’ten almıştır. Pegasus veya Bellerofontes Kilikya Ovası’nda yolunu şaşırmış ve bugün Tarsus’un bulunduğu yerde ayağı sakatlanmış. Pegasus yaşadığı bu sıkıntıdan dolayı uzun süre Tarsus’ta yaşamış ve Pegasus’un hayatı garip bir şekilde bu şehirde son bulmuş. Tarsus’un bulunduğu yerde ayağı sakatlanmış olduğundan kente Latince ayak tabanı anlamına gelen TARSOS adı verilmiş ve bu isim günümüzde Tarsus olarak anlam kazanmıştır.
Resim-1: Pegasus ayağı sakatlanınca uzun süre Tarsus’ta kalmış. Latince ayak tabanı anlamına gelen TARSOS adını vermiş.
Başka bir mitolojik efsaneye göre, bu kentin kurucusu Perseus’dur. Mitolojinin kahramanlarından biri olan Perseus, Hitit döneminde Andrasos olarak bilinen bir köyün yerinde Tarsus kentini kurmuştur. Efsaneye göre Perseus’un, rüyasında attan inerken ayak tabanını kaybettiği yere, Tarsus şehrini yaptırmış olduğu anlatılmaktadır. Tarsus adı insan anatomisinde de kendine yer bulmuştur. Bir kent adı olarak Tarsus, mitolojide geçen ayak tabanı ile insan anatomisinde geçen ayak tabanı veya ayak tarak kemiklerini oluşturan TARSUS kelimesi ile aynıdır. TARSUS adı mitolojide, insan anatomisinde ve bir kent adı olarak tarihte başka bir örneği olmayacak şekilde yerini almıştır.
Resim-2: Anatomik olarak Tarsus, ayak tabanı kemiklerine verilen isimdir.
Diğer bir efsaneye göre Tarsus, Tarım Tanrıçası Demeter’in oğlu Triptolemos tarafından kurulmuştur. Antik Çağ’da Tarsus önemli bir tarım merkezi olup, bu özelliği antik Tarsus sikkelerinde betimlenmiştir. Başka bir efsaneye göre tufandan sonra suların çekilmesi ile kurulan bu şehre Tersein (kurutmak) adı verilmiş. Tufandan sonra sular çekilince ilk önce burası kurumuştur. Bu şehir bugünkü Tarsus’tur.
Yazının devamı,