“Kahraman Türk kadını! Sen yerlerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde yükselmeye layıksın”
Tarih 17 Mart 1923… Gazi Mustafa Kemal Atatürk eşi Latife Hanım ve beraberindeki heyetle trenden indikten sonra şimdiki Park caddesinden yaya olarak yürürler. Tarsus halkı Gazi’yi görmek için tüm yolları büyük bir coşku ile doldurmuştur. Gazi ve beraberindekiler trenden iner inmez bir taraftan İttihat ve Terakki Mektebi’nin (Türk Ocağı İlkokulu) ilkokul çocuklarından oluşturulan bir bando takımı Kemal Paşa Marşı’nı çalarken, diğer taraftan Kurtuluş Savaşı’nda ve Tarsus’un düşman işgalinden kurtulması için mücadele etmiş milis gazileri, mücahitler, savaş sırasındaki giysileri ve silahları ile Mustafa Kemal Paşa’yı karşılamaya gelmişlerdir.
Resim-1: Mustafa Kemal Atatürk’ü Tarsus’a getiren tren şimdi müze
Mustafa Kemal Paşa ve beraberindeki heyet kendilerine büyük bir sevgi gösteren halkı neşeyle selamlayarak ilerlerken birden beklenmedik bir olay olur. Üzerinde milis kuvvetlerine ait çete kıyafeti olan bir kadın, Mustafa Kemal’in yolunu keserek ve ayaklarına kapanarak, gözyaşları içinde;
“Bastığın toprağa kurban olayım Paşam!” diye haykırır.
Mustafa Kemal Paşa kendini ayakları üzerine atan kadını yerden kaldırmak için eğilirken, bu kadının Fransızlara karşı çete savaşlarına katıldığı, Kurtuluş Savaşı’nda çeşitli cephelerde çarpışan ve “Kara Fatma” lakabıyla anılan “Adile Çavuş” olduğunu Paşa’nın kulağına fısıldadılar. Böylesine duygulu bir olay karşısında gözleri yaşaran Paşa, kadının elinden tutarak onu ayağa kaldırır. Kadına minnet dolu bakışlarla bakarken;
“Kahraman Türk kadını! Sen yerlerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde yükselmeye layıksın”
diyerek, Kara Fatma lakabıyla anılan Adile Çavuş ile birlikte yürümeye devam ederler.
Büyük zaferden 6 ay sonrasıdır ve henüz Lozan Barış Antlaşması imzalanmamış ve İstanbul işgal kuvvetlerinden tamamen temizlenmemiştir. Çukurova’da Fransız işgal kuvvetlerine karşı büyük bir direnişle karşı koyan kahraman Çukurovalıları görebilmek için Gazi Mustafa Kemal güney illerine geziye çıkmaya karar vermiştir. Latife Hanım ile henüz yeni evlenmiştir.
12 Mart 1923 gecesi trenle Ankara’dan hareket eden Gazi Mustafa Kemal ve beraberindekiler önce Adana, Mersin sonra da Tarsus’u şereflendirmişlerdir. Ankara’dan hareket eden ve güney illerine gelen tren ilk kez Yenice istasyonunda karşılanmıştır. Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Tarsus’a konuk olmak üzere ilk gelişi ise 17 Mart 1923’tür. 17 Mart 1923 günü, Mustafa Kemal ve beraberindekiler Adana’dan Mersin’e geçmiştir. Geceyi Mersin’de geçireceği sanılırken, Mersin’de kısa bir süre kaldıktan sonra ani bir kararla Tarsus’a gelmek istemiştir.
Resim-2: Gazi Kemal Atatürk beraberindeki heyetle Tarsus’ta.
Tarsus’a geldiği günün akşamı Mustafa Kemal Paşa ve eşi Latife Hanım, Mehmet Rasim (Dokur) Bey’in evini ziyaret eder. (Bu ev daha sonra Ziraat Bankası ve Şehir Kulübü olarak kullanılmış ve Ebuşuş’un Konağı adı ile anılmış, 1970’li yıllarda yıkılmıştır.) Atatürk ve eşi Latife Hanım o günün akşam yemeğini Rasim Bey’in evinde yemişlerdir.
Rasim Bey öğrenimini Sorbonne’da yapmış olup, bir süre Mısır’da savcılık görevinde bulunmuştur. Anadolu’nun Akdeniz sahillerini gezerken Tarsus’u çok beğenmiş ve 1896 yılında Mısır’daki dokuma fabrikasını Tarsus’a taşımıştır. Tarsus, Fransız işgalinden kurtulduktan sonra fabrikasının bütün makinelerini, Batı cephesindeki Türk ordusunun çadır, bez ve elbise ihtiyaçlarını karşılamak üzere gece gündüz çalıştırmıştır. Bütün bunları zamanında cepheye ulaştıran Rasim Bey, büyük zaferin sonunda gönderdiği malzemenin faturası Milli Savunma tarafından ödeneceği sırada, büyük bir fedakârlık daha yaparak;
“Ben fabrikamda üreterek Türk ordusunun kullanması için cepheye gönderdiğim bütün malzemeyi, Türk ordusuna hediye ettim. Bir kuruş kabul etmem.”
demiş ve büyük bir vatanseverlik örneği göstermiştir.
Resim-3: Rasim Dokur fabrikası
Mustafa Kemal ve eşi Latife Hanım, aynı günün akşamı kendilerine hazırlanan ve daha sonraki yıllarda Halk Evi, C.H.P. ilçe binası ve Belediye Binası olarak kullanılan taş binada kalırlar (Bu bina 1960 yılında yıkılarak yerine eski Belediye Binası yapılmıştır.). Bu binada kaldıkları süre içinde Mustafa Kemal ve eşi Latife Hanım’ı Dr. Ali Tars ve eşi Nimet Hanım ile avukat Fikri (Ünlü) Bey’in eşi Fitnat Hanım misafir etmişlerdir.
Yazının devamını okumak için tıklayın