Konser Tarihi :18 Ekim 2024
Konser Saati :20:00
Konser Salonu :Adana Büyükşehir Belediyesi Konser Salonu
KONSER PROGRAMI
J. BRAHMS :KEMAN KONÇERTOSU
F. SCHUBERT :SENFONİ No: 3
Şef :EDUARD GERT FELIN
Solist :EDWIN EUNG SOO KIM “keman”
EDUARD GERT FELIN
Doğum yeri ve tarihi : 1945, Steiermark, Avusturya
Prof. Eduard Gert Felin Graz, Müzik Üniversitesi’nde şeflik, keman, viyola ve müzik eğitimi aldı. Daha sonra Viyana’da Profesör Hans Swarowsky ile şeflik çalıştı. Çalışmalarını Stuttgart’ta Sergiu Celibidache ve Profesör Thomas Ungar ile tamamladı.
Gert Felin 1983 yılında “Collegium Musicum Salzburg” u kurdu ve bu toplulukla birçok turnede çok başarılı konserler verdi.
1992-1998 yılları arasında Namibya’da yaşayan ve özel bir sanat vakfının yöneticiliğini yapan Felin, Namibya Ulusal Senfoni Orkestrası’nın şefi olarak Windhoek ve Güney Afrika’da birçok önemli konser yönetti. Prof. Felin, 1980’lerde Bad Reichenhall Filarmoni Orkestrası ile 1.623 konserde sofistike hafif müziğe olan sevgisini göstermeyi başardı.
Felin, yurtiçinde ve yurtdışında birçok orkestranın konuk şefi olarak her zaman memnuniyetle karşılanmıştır. Müzisyenlerle uyumlu bir iş birliği ve müzik yaparken olumlu bir atmosfer Gert Felin için çok önemliydi ve hala da öyle…
Prof. Felin ayrıca 1979 yılında “Uluslararası Gmunden Müzik Günleri ”ni kurdu. Bu kapsamda 2017 yılına kadar Yukarı Avusturya’daki Kongreßhaus Gmunden ‘de çok sayıda senfoni konseri yönetti.
EDWIN EUNG SOO KIM
Doğum tarihi ve yeri : 1976, Busan, Kore
Keman ile ilk kez dokuz yaşındayken tanıştı. Çünkü annesi ona hobi olarak oyun oynamasını tavsiye etmişti. Profesyonel bir sanatçının hayali ortaokul yıllarında aklına geldi.
Kore Savaşı nedeniyle tek başına kuzeyden güneye kaçan ve büyük acılar çeken babası onun “doğru” bir iş bulmasını istiyordu. Kore’nin tartışmasız en iyi müzik okulu olan Seul Sanat Lisesi’ne gideceğini açıkladığından beri büyük baskı devam etmişti. Bu ortam sayesinde liseyi bitirdikten hemen sonra Avusturya’ya gitmeye karar verdi. Ebeveynlerin ekonomik desteği çok sınırlıydı ve fakir uluslararası öğrenci Edwin, kazandığı yarışmalardan geçimini sağlayarak kariyerine devam etti.
Müzisyene dönüşme sınıfı, akranlarının çocukluktan beri tutkulu bir destekle aldıkları seçkin kurstan çok uzaktı. Yine de Viyana Müzik ve Sahne Sanatları Üniversitesi’ nden ve Graz Müzik ve Sahne Sanatları Üniversitesi’ nden birincilikle mezun oldu. Çeşitli yarışmaları kazanan “Salieri-Zinetti Oda Müziği Yarışması, Maria Kanalları Yarışması ve Tibor Varga Uluslararası Keman Yarışması birinciliği” dahil Edwin’in sahnedeki başarıları Kore’de yavaş yavaş tanındı. Sonunda, Edwin’in babası onun profesyonel bir sanatçı olarak uzun süredir devam eden arzusunu takdir etti ve onun büyük bir hayranı oldu.
Edwin’in babası ağır hastalanınca tek oğlu Edwin ona bakmak için eve döndü. O zamandan beri Kore ve Avrupa arasında çalmaya devam etti ancak halk tarafından geniş çapta fark edilmedi.
Hayatının yarısını Almanya, Avusturya ve Birleşik Krallık’ta geçirdiği için her iki tarafça da tanınıyordu, ne var ki her iki yere de tam olarak kabul edilmedi. Ancak konser performansları ve albümler tanındıkça onu arayan yayınların sayısı arttı, konserler düzenlendiğinde coşkulu hayranlar uzak şehirlere gidip, başarımlarını dinledi.
2021 sonbaharı, kemancı Edwin Kim için özel bir zaman olarak hatırlanıyor. Universal Music tarafından yayınlanan yeni albümü, yaklaşık iki ay boyunca Kyobo Classical listesinin zirvesinde kaldı. Albümü ilk dinleyenlerin sosyal medyada ve topluluklarda tutkulu eleştiriler yayınlamasıyla albüm en çok satanlar listesine girdi.
Koreli klasik süperstarlar Seong Jin Cho, Sumi Jo Kun Woo Paik’in yeni albümleri o dönemde yayınlanmış olmasına rağmen bu kadar uzun süre birinci sırada yer alması alışılmadık bir durum olarak değerlendiriliyor.
David Oistrakh’ a hayran… Hayatının geri kalanında Oistrakh’ ın müziğe karşı tavrını taklit etmek onun arzusudur. Sevdiği keman müziği dünyasında halkla birlikte nefes almayı umuyor… Tonunun kendine özgü bir kişiliği var, teknik olarak çok zorlu bir repertuvarı kolaylıkla başarabiliyor.
Ysaye’nin, Paganini’nin, Saint-Saens’in müziklerini keyifle çalıyor, Bach’ın maneviyatını ortaya koyuyor, Kreisler’ in mizahını enfes bir şekilde yansıtıyor.
Orta yaşlara girmiş biri için müzik ömür boyu süren bir iştir. Oistrakh ve Szeryng’ in yaptığı gibi onun müziği de sarsılmaz tekniklere, ciddi araştırmalara ve tatlı, acı yaşam deneyimlerine dayalı olarak gelişiyor.
Edwin Eung Soo Kim şu anda Kore’nin Seul kentindeki Hanyang Üniversitesi’ nde Keman Profesörüdür.
Edwin, 1753 yapımı Lorenzo Storioni’nin kemanını çalıyor.
JOHANNES BRAHMS
Doğum tarihi ve yeri : 7 Mayıs 1833, Hamburg
Ölüm tarihi ve yeri : 3 Nisan 1897, Viyana
Alman piyanist, orkestra şefi ve 19. yüzyılın ikinci yarısının en önemli Romantik dönem bestecilerindendir. Hamburg’da Lutheran bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve profesyonel yaşamının çoğunu Viyana’da geçirdi. Bazen Johann Sebastian Bach ve Ludwig van Beethoven ile müziğin “Üç B” sinden biri olarak gruplandırılır, bu yorum aslında on dokuzuncu yüzyıl orkestra şefi Hans von Bülow tarafından yapılmıştır.
Brahms, senfoni orkestrası, oda toplulukları, piyano, org, ses ve koro için besteler yapmıştır. Bir virtüöz piyanist olarak kendi eserlerinin birçoğunun prömiyerini kendi yaptı. Piyanist Clara Schumann ve kemancı Joseph Joachim (üç yakın arkadaştı) dahil zamanının önde gelen sanatçılarıyla çalıştı. Eserlerinin çoğu, modern konser repertuvarının parçaları oldu.
Brahms, çağdaşları ve sonraki yazarlar tarafından hem gelenekçi hem de yenilikçi olarak kabul edildi. Müziğinin kökleri, klasik müzik ustalarının yapılarına ve kompozisyon tekniklerine dayanır. Bu yapıların içine derinden romantik motifler gömülüdür. Bazı çağdaşları onun müziğini fazlasıyla akademik bulsa da katkısı ve işçiliği Arnold Schönberg ve Edward Elgar gibi çeşitli isimler tarafından takdir edildi. Brahms’ın eserlerinin gayretli, yüksek düzeyde oluşturulmuş doğası bir nesil boyunca besteciler için başlangıç noktası ve bir ilham kaynağıydı.
Babası el işçiliğiyle para kazanıyordu, ayrıca Hamburg’daki birkaç dans lokalinde korno ve kontrbas çalarak küçük gruplarla sahne alıyordu. Brahms piyano dersleri alarak müziğe yedi yaşında başladı.
Johann Jakob, oğluna ilk müzik eğitimini verdi; Johannes ayrıca keman çalmayı ve çello çalmanın temellerini öğrendi. 1840’tan itibaren Otto Friedrich Willibald Cossel ile piyano çalıştı.
Brahms 10 yaşındayken sanatçı olarak ilk çıkışını Beethoven’ın Piyano ve Nefesliler Beşlisi Op. 16 ve Mozart tarafından bir piyano dörtlüsü’ nün de dahil olduğu özel bir konserde yaptı. Ayrıca Henri Herz’ in étude adlı solo eserini de çaldı.
1845’te sol minör (G minor) bir piyano sonatı yazmıştı. Ailesi, besteci olarak erken çabalarını onaylamadı ve bir sanatçı olarak daha iyi kariyer beklentileri olduğunu hissetti.
1845’ten 1848’e kadar Brahms, Cossel’in öğretmeni, piyanist ve besteci Eduard Marxsen ile çalıştı. Marxsen, Brahms’a Mozart, Haydn ve J. S. Bach’ ın geleneğini aktarmış ve Brahms’ın kendi bestelerinin bu gelenek üzerine temellenmesini sağlamıştır.
1847’de Brahms ilk kez Hamburg’da solo piyanist olarak Sigismund Thalberg’ in bir fantezisini çalarak kamuoyuna çıktı. 1848’deki ilk tam piyano resitali, Bach’ın bir fügünü yanı sıra Marxsen ve Jacob Rosenhain gibi çağdaş virtüözlerin eserlerini içeriyordu. Nisan 1849’daki ikinci bir resitali, Beethoven’ın Waldstein sonatı ve kendi bestesinin bir vals fantezisini içeriyordu ve gazetelerden olumlu eleştiriler aldı.
1849’da yazdığı Sevilen Valsler üzerine Fantezi adlı yapıtı piyano çalarlar için çalınması hiç de kolay olmayan bir yapıttır. Brahms’ın bu dönemdeki bestelerinin piyano müziği, oda müziği ve erkek sesli koro için eserler içerdiği bilinmektedir. Bununla birlikte, Brahms daha sonra tüm erken eserlerini elemek konusunda titiz davrandı; 1880 gibi geç bir tarihte bile arkadaşı Elise Giesemann’a koro müziğiyle ilgili el yazmalarını yok etmeleri için göndermesi için yazdı.
Brahms genç birisi olarak kendine özgü bir anlatım biçimi geliştirmişti; erken dönem yapıtlarını takma ad ile (G.W. Marcks, Karl Würth) yayınlatıyordu ve bunlara kendine göre yüksek opus numaraları veriyordu.
Başlarda yalnızca piyano yapıtları veren Brahms orkestranın olanakları ve sınırları konusunda kendine henüz güvenmiyordu. Daha sonraki yıllarda da orkestra yazısı konusunda yakın çevresinin desteğine başvurmuştur.
1853 yılında, Reményi adı altında icra eden Macar kemancı Eduard Hoffman Brahms’ı Hannover’de oturan dönemin büyük kemancısı Joseph Joachim ile tanıştırmıştır. Brahms Joachim’den çok etkilenmişti. Joachim’in Brahms’a önerisi kendisini Weimar’da Saray Müzik Direktörü olan Franz Liszt’e tanıtması olmuştu. Liszt’in Brahms’a sözü ise Breitkopf & Härtel Yayınevi’ne yazdığı bir mektupta kendisinden söz etmesi olmuştu. Brahms bu durumdan pek bir beklenti çıkaramamış ve Joachim’e bir mektup yazarak kendisini sanat yaşamına sokmasını istemişti. Bunun üstüne Joachim Brahms’ı Düsseldorf’ta oturan besteci Robert Schumann’la tanışmasını önermişti.
Schumann, Müzik Yayınevi Breitkopf & Härtel’ in de Brahms’ı kabul etmesini dileyerek, yayınevinin Brahms’ın birkaç çalışmasını yayınlamasını istedi. Onun kişisel olarak bu konuya yüklenmesi yirmi yaşındaki Brahms’ı Almanya’da sanki bir gecede ünlü birisi yapmıştı. Müzikle ilgilenen bir sürü kişi ondan bir şeyler dinlemek, yapıtlarını görmek, bu yeteneği daha çok tanımak istiyordu. Bu durum Brahms’ı ürkütmüştü. Schumann’a yazdığı mektuplarında korkularını dile getirmiş, kamu ölçütlerine göre yetersiz kalabileceğini belirtmişti. Kendini aşırı eleştirerek bunalıma girip birkaç çalışmasını yakıp yok etmişti.
Brahms’ın yapıtları bütün Avrupa müzik geleneğini kapsar. Yalnızca Beethoven’ la kalmayıp Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel ve Giovanni Pierluigi da Palestrina’ nın da Brahms müziğinde etkisi vardır. Müzik tarihsel çalışmaların sonucunda Brahms müziğini üç döneme ayırabiliriz:
Birinci dönem “Ein Deutsches Requiem” e kadar olan kısımdır. İlk dönem için romantik temel üzerine oturmuş denilebilir.
İkincisi; “İkinci Piyano Konçertosu” na kadar olan kısımdır. İkinci dönem güçlü bir klasik vurgusudur.
Üçüncüsü ise “Üçüncü Senfoni” ile başlar. Üçüncü dönem için ise romantik ve klasik temelin kendi içinde erimesi diyebiliriz.
KEMAN KONÇERTOSU Op. 77 Re Majör
Besteleniş tarihi ve yeri : 1878, Pörtschach, Avusturya
Adanan kişi : Joseph Joachim
İlk seslendirilme tarihi : 1 Ocak 1879, Leipzig
Orkestra yönetkeni : Johannes Brahms
Orkestra : Gewandhaus Orkestrası
Çocukluğunda keman çalmış olan Brahms, gerçek keman tekniğini gerektiği gibi öğrenememiş, ünlü keman virtüözü ve arkadaşı Joseph Joachim’den sık sık yardım istemiştir. Joachim’e bestesini yollayıp ona ters gelen yerleri işaretlemesini istemiş, ancak kemancının keman tekniğiyle ilgili önerilerini yine de pek dikkate almadığından, konçerto çalınması güç bir eser olmuştur.
İlk seslendirilmesinde solistten olağanüstü bir teknik beklenir; ancak bu teknik üstünlüğün gerektirdiği virtüözlük amaç değil, orkestrayı tamamlamak içindir.
Bu zorluğu nedeniyle esere “Kemana Karşı Bir Konçerto” adı da verilmiş ve virtüöz kemancı Sarasate, “Elimde kemanla bekleyip en güzel melodiyi obuanın mı çalmasını bekleyeyim?” sözleriyle konçertoyu eleştirmiştir.
Gerçekten de orkestranın tek görevi eşlik etmek değildir; orkestra yalnız tuttilerde ön plana çıkmaz. Eserin havası Brahms’ın 2. Senfoni’sine yakındır ve trajik aksanları yoktur, ama solo çalgıya uymak için daha lirik bir yapıdadır.
Filozof Nietzsche’nin deyimiyle “Özlemin Şarkıcısı” olan kemanın bütünüyle romantik duyguları klasik biçimde duyurduğu konçerto, usta kemancıların repertuvarında Beethoven’inki ile başköşede yer alır.
Eser üç bölümden oluşur:
I.Allegro non troppo
II.Adagio
III.Allegro giocoso, ma non troppo vivace, Poco piu presto
Brahms’ın eseri aslında dört bölüm olarak planladığı, ancak sonradan dördüncü bölüm Scherzo’yu çıkartarak 2. Piyano Konçertosu’nda kullandığı tahmin edilmektedir.
Birinci bölüm Allegro non troppo
Re Majör tonda başlayan bölüm oldukça geniş tutulmuş, lirik ve senfonik bir yapıdadır.
Orkestranın girişiyle sakin ve neşeli ana tema viyola, viyolonsel, fagot ve kornolarla duyurulur. Temayı obua geliştirmek isterse de ritmik özelliği ağır basan minör tondaki yan tema, ana temaya kontrast oluşturur. Daha sonra sahnede solo çalgı keman belirir; güçlü bir şekilde her iki temayı geliştirir.
Orkestra, fortissimo bir zirvede sözü kemanın solo kadansına bırakır. (Konserlerde genellikle Joachim’in kadansı çalınmakla birlikte, bazen Kreisler, Heifetz veya Milstein’ınki de yer almaktadır.)
Kemanın orkestra üzerinde yükselerek ana temayı tekrar duyurmasından sonra, bölüm parlak şekilde sona erer.
İkinci bölüm Adagio
Fa Majör tonda başlayan bölüm ağır temposuyla birinci bölümün güçlü ve enerjik havasına karşıtlık oluşturur. Pastoral ve soylu güzellikte üç bölümlü bir arya, zarif ve saydam bir orkestrasyonla duyurulur. Sarasate’ nin kıskandığı bir Bohemya halk ezgisini andıran tema, önce tahta üfleme çalgılar ve kornonun eşliğinde obuanın duygulu tınısıyla sunulur. Ancak keman, temayı bu barış havası içinde geliştirir.
Üçüncü bölüm Allegro giocoso, ma non troppo vivace, Poco piu presto
Re minör tondaki bölüm şen ve çabuk ama çok canlı olmayan tempoda bir rondo kuruluşundadır.
Brahms’ın, konçertoyu ithaf ettiği Joachim’in Macar asıllı olduğunu düşünerek Macar-Çigan ezgilerinden esinlendiği söylenen bu bölümün ilk iki teması gerçekten de Çigan izlenimini verir. Keman temayı, yaylı çalgıların 16’lık trioleleri eşliğinde sunar.
İkinci tema ise güçlü oktavlarla duyurulur. Bölüm boyunca ustalığını sergileyen kemanın orkestra eşliğindeki kadansından sonra, büyük bir codaya ulaşılır. Burada ana tema canlı bir marş ritminde işlenir ve eser güçlü bir finalle sona erer.
FRANZ PETER SCHUBERT
Doğum tarihi ve yeri : 31 Ocak 1797, Viyana
Ölüm tarihi ve yeri : 19 Kasım 1828, Viyana
Vasiyeti üzerine Viyana Merkez Mezarlığında çok sevdiği Beethoven’in yanına gömülür.
Çek asıllı bir baba ve Polonyalı bir anneden, dünyaya gelir. Babası, Viyana’nın banliyösü Lichtenthal’de sevilen, sayılan bir okul müdürüydü; aynı zamanda amatör müzisyendi. Dünyaya gelen on dört kardeşten dokuzu daha bir yaşına gelmeden ölür, geriye Franz ile beş kardeşi kalır.
Franz, beş yaşına geldiğinde ilk müzik derslerini ailesinden alır. Babası temel müzik derslerini, keman çalmayı öğretir. Kendisinden 13 yaş büyük ağabeyi Ignaz da piyano dersleri verir. Yeteneğini fark eden babası, Lichtenthal korosunun şefi Michael Holzer’den piyano, org ve şan dersleri aldırır. Sesi güzeldir, Lichtenthal korosunun ilk soprano sesli erkek koristi olarak tanınır. 9 Ekim 1808’de Viyana’da açılan bir sınavı kazanarak Kraliyet Kilisesi Korosu’na katılır. Burada kaldığı beş yıl boyunca çok şey öğrenir. Okul yaşamı biterken, birçok bestesinin yanı sıra ilk senfonisini de yazar.
1815 yılı Schubert’in yaşamında bir dönüm noktası oldu denilebilir. İsveç asıllı olan, ama Almanya’da doğup büyüyen, iyi bir aileye mensup, hukuk öğrencisi Franz von Schober, Schubert’in şarkılarını duyup çok etkilenir. Kendisiyle tanışmak üzere Viyana’ya gelir, onun tüm zamanını beste çalışmalarına vermesi için maddi anlamda destekler, aynı evi paylaşırlar.
1818 yazında Schubert, Viyana’dan ayrılıp Kont Esterhazy’nin davetlisi olarak Macaristan’a gider. Ancak arkadaş çevresini özlediği için 1819 yılı başlarında Viyana’ya geri döner.
Schubert, 1818’de 21 yaşında rahatsızlanır; 1822’de hastalık daha belirgin olarak ortaya çıkar ve frengi tanısı konulur. Bu arada 1822’de 8. Senfoni olarak da bilinen, diğer adıyla “Bitmemiş Senfoni” yi besteler. Onun adıyla özdeşleşen bu yapıtını Schubert’in tamamlayamadığı varsayıldığı için yapıt, bugün de bitmemiş tanımlamasıyla anılmaktadır. Bu hastalık müziğine de yansımıştır, “Death and The Maiden” (Ölüm ve Genç Kız) buna örnek gösterilebilir. Eserin içeriği ve anlamı Paris’te Musée d’Orsay’da sergilenen Death and The Maiden isimli tablo ile özdeşleşir. Burada ölüm siyah elbiseli bir kadın olarak betimlenir.
Schubert, klasik bir dönemin bittiği ve yeni bir romantik akımın başladığı tarihsel bir gelişim döneminin başında bulunur. Sanatçının müziği, Romantizm’ in ruhsal değişkenlerine, çekiciliğine, arayış dolu dünyasına yatkındır. Schubert, bir Romantik-klasikçi olarak nitelenir. Bu tanım, bestecinin iç dünyasındaki romantizm ile Haydn, Mozart, Beethoven geleneğini birleştirmesindendir. Ama asıl Schubert, bir nevi melodi demek olan Lied sanatının tartışılmaz öncüsüdür. Kendisinden önce pek çok besteci lied yazar. Hiçbiri onun kadar başarılı değildir.
Diğer yapıtlarına göre operada başarısız olduğu görülür.
Dünyanın Schubert’in dehasını kavraması ölümünden sonra yaklaşık kırk yıl alır. Yüzyılın ikinci yarısına doğru, müziği yayımlanmaya ve geniş bir alana dağılmaya başlayınca, Brahms’ın, Dvorak’ın, Bruckner’ın ve Mahler’in düşünüşünü etkiler.
Kuşkusuz Schubert ilk romantik değildir. Carl Maria von Weber çok daha fazla romantikti ve gelecek kuşağı çok daha fazla etkiler. Schubert ilk romantik olmasa bile, daha da anlamlı başka bir yer işgal eder. Müziğin ilk lirik şairidir. Schubert’in eserlerinin hikayesi bütün sanatçılarda olduğu gibi onun hayat öyküsüdür diyebiliriz. Kendini anlatmak, duygularına, heyecanlarına, acılarına ait, en derin, en dokunaklı, en etkili, en güzel şeyi ifade etmek için yazar.
İşte bu nedenle Schubert’in eserleri doğaçlama çalınıyormuş hissi verir.
SENFONİ No: 3 Re Majör
Besteleniş tarihi : 24 Mayıs – 19 Temmuz 1815 (Schubert hayattayken yayınlanmamıştır.)
İlk seslendirme tarihi : 10 Ocak 1957
Orkestra şefi : Eduard van Beinum
Orkestra : Los Angeles Philharmonic
Senfoni, kemancı Josef Prohaska yönetimindeki amatör bir orkestra için yazılmıştır; Schubert buorkestrada viyola çaldı. Senfoninin ilk icrasının Prohaska orkestrası tarafından özel olarak yapıldığına inanılıyor.
Yapıt; 2 flüt, 2 obua, 2 klarnet, 2 fagot, 2 korna, 2 trompet, timpani, birinci keman, ikinci keman, viyola, çello, kontrbas için bestelenmiştir.
Yapıt dört bölümdür:
Birinci Bölüm Adagio maestoso – Allegro con brio
Senfoni, Fransız uvertürünü anımsatan bir formda , ilki yavaş ve dramatik, ikincisi daha lirik olmak üzere iki bölümden oluşan geniş bir girişle açılır.
Bu, cazibesi ve senkoplu yaylılarla solo klarnetin etkileşimiyle dikkat çeken Allegro con brio’ya yol açar ve bu, oda müziği stilinin sınırları içerisinden senfonik formun daha geniş alanına doğru gelişmiştir.
Sonat formunda son derece dramatik bir bölümdür. Müziği o dönemde oldukça popüler olan Rossini’nin etkisine çok şey borçludur, özellikle uvertür benzeri yapıda belirgindir.
Girişin ardından klarnetlerde kurallara aykırı olarak tekrarlanmayan noktalı bir tema gelir; Bunun yerine, yavaş giriş yeniden ele alınıyor ve tematik olarak daha da geliştiriliyor.
İkincil bölüm neşeli bir dans şarkısı karakterine sahiptir ve bir yandan bu şarkıya benzer karakteri nedeniyle diğer yandan motifler açısından ana bölümle ilişkilidir.
Yan cümlenin noktalı son cümlesi, açıklamadan geliştirmeye giden sonsözü oluşturur. Kısa gelişme ise bir teras gibi anahtarların arasından geçerek özetlemeye yol açar.
Özetlemede temanın geleneksel tekrarından sonra, beklenmedik bir şekilde modüle edilen bu tema değil, tutti ilerlemesidir.
Bir başka sürpriz de bölümün sonunda, yan cümlenin ana cümleyi değiştirmesi, ardından otuz saniyelik diziler ve cümleyi sonlandıran kadans gelmesiyle ortaya çıkıyor.
Blair Johnston’a göre bu senfoni, Haydn’ın genç Schubert üzerindeki etkisini, özellikle de giriş bölümünde gösteriyor: “timpani rulosuyla tamamlanan uzun süreli oktavlar, gerçek geç Haydn tarzında, somurtkan bir Re minöre geçen, kademeli olarak değişen armonilerden önce gelir.”
İkinci Bölüm Allegretto
Üçlü formda hoş bir Allegretto , zarafet ve mizahla dolu olarak takip eder. Ortaya çıkan melodi bir köylü dansının karakterine sahiptir ve ritimleri yan melodiye de yayılır.
Senfoninin halk şarkısını andıran, dansı andıran ikinci bölümü, Schubert senfonilerindeki Andante değil Allegretto olan tek ikinci bölümdür.
Bölüm üç parçalı bir şarkı formuna bölünmüştür: Sol majörde bir A kısmı ve Do majörde bir B kısmı.
Schubert biyografi yazarı Walther Vetter, bu cümlede “Mariä Ninni” (14. yüzyıl) ve “Dünyada bundan daha çok sevdiğim hiçbir şey yok” sözlerinin yankılarını tanıdığını düşünüyordu.
Üçüncü Bölüm Menuetto. Vivace – Üçlü
Ardından gelen neşeli Minuet, vurgulu vuruşlarıyla bir scherzo ve bu alçak ve popüler jest nedeniyle popüler bir lezzet çağrıştırıyor ve zarif bir Ländler üçlüsüyle tezat oluşturuyor.
Üçüncü bölüm, bölüm boyunca birbirinden bağımsız olarak gelişen iki motiften oluşur. Walther Vetter bu bölümde Ludwig van Beethoven’ın 2. Senfoni’sinden Scherzo’nun ve 5. Senfoni’sinden Scherzo Trio’nun yankılarını gördü.
Dördüncü Bölüm Presto Vivace
Tarantella ritmindeki son Presto, cesur armonik ilerlemeleri ve dinamik kontrast zenginliğiyle dikkat çekicidir. Bu hareket, daha gevşek bir anlayışla sonat formundadır.
Mosco Carner gibi bazı müzikologlar, farklı bölümler arasındaki ritim, dinamikler ve armonik ilişkiler açısından Rossini’nin müziğine güçlü bir benzerlik olduğunu belirtirler.
Senfoninin dördüncü bölümü tarantelladan oluşuyor. Bölüm sonat formundadır. Ancak Schubert, diğer şeylerin yanı sıra, baskın seviyeye yalnızca üçüncü bölüm olan sonsözde ulaşılması ve geleneğin aksine özetlemenin baskın anahtardan ana tuşa doğru hareket etmesiyle bu gelenekten sapmaktadır.
Geliştirme sadece B ve C’de sürekli tekrarlanan açılış motifinden oluşur.
Bu anlamda anlatımın ikincil hareketinin dördüncü seviyeye yerleştirilmesiyle özetlemenin hedefe ve tonik tona daha kolay ulaşması sağlanabilir.
1860’taki performanstan sonra müzik eleştirmeni Eduard Hanslick, bu senfoninin coşkulu, esprili finali hakkında şunları yazdı: “bir gençlik eseriydi ve onun neşeyle gürültülü aksiyon dürtüsü, büyük bir endişe duymadan harekete geçiyor ve hareket ediyordu. İlgilenilmesi gereken hedefler ve başarı.”
Finaldeki karakter Gioachino Rossini’yi anımsatıyor.
Orkestra şefi Pablo Heras-Casado 2016 yılında Saltarello’nun kodasında (dördüncü bölümün sonu) Beethoven’ın etkilerinin ve Sekizinci Senfonisinin finalinin açıkça görülebildiğini söylemişti.
Taşar Erkol