Şenay Aydemir
Netflix merakla beklenen yeni projelerini açıkladı. Ancak projelerin içeriklerinden ve kalitelerinden bağımsız olarak daha önce birlikte iş yaptığı dört şirket dışında neredeyse kimseye şans tanımaması akıllara bazı sorular getiriyor. Sektörün tekelleşmesine bir de Netflix mi destek atıyor?
Türkiye’de sinema/dizi yapım, dağıtım ve yayın süreçlerindeki tekelleşme uzun yıllardır tartışma konusu. Yakından takip ettiğim için özellikle sinema alanında dağıtım merkezli bir tekelleşmenin varlığı ve bunun yaratacağı sonuçlar üzerine defalarca kalem oynattım.
Türkiye’de üç büyük dağıtım şirketinin pazarın yüzde 80’ini, tek bir sinema zincirinin ise seyircinin yüzde 50’den fazlasını aldığı yıllara tanıklık ettik. Gerçi son iki yıldır yaşanan gerilemeye bir de pandemi eklendiğinde sinemanın krizi daha da derinleşmiş görünüyor.
Dağıtım ve salonlarda tekelleşme olur da yapımda olmaz mı? Haliyle Türkiye’de adil bir üretim ve dağıtım modeli olmadığı için gücü olan yapımcıların sinema pazarını gitgide ele geçirdiği bir süreci de geride bırakmıştık. Üç yapımcının yerli film pazarının yüzde 70’ini aldığı yılları da gördük. Bu dönemlere dair analizler, yazılar arşivlerde duruyor. Başka bir duruma dikkat çekmeye çalışacağım bugün…
Dijital platformların ortaya çıkışıyla birlikte sinema/dizi alanında üretim, dağıtım ve gösterim modelinin demokratikleşeceğine dair ortaya çıkan algının gerçekte öyle olup olmadığını sorgulayalım biraz. Özellikle Netflix’in bütün dünyada estirdiği rüzgara, Türkiye’den de dijital platformlar eklenince yaratıcı alanın hızla büyüyeceği, büyük yapımcılarla rekabet edemeyen ama hem içerik hem de estetik olarak iyi işler çıkaran ‘küçük yapımcıların’ bu demokratikleşme rüzgarından paylarını alacağını ve ortaya büyük zenginlikler çıkacağını düşünmüştük ama öyle olmamışa benziyor. Nihayetinde yılda birkaç iyi film, iki diziyle dudaklarımıza çalınan bir parmak bal ve giderek birbirinin taklidine dönen, gizem üstüne gizem bindiren dizilerle baş başa kaldık.
Peki bu dizileri kim yapıyor. Ortada bir çeşitlilik var mı?
Netflix Türkiye, önceki gün online bir toplantı ile yakın dönem yerli projelerini tanıttı. Projelerinin içeriklerinden, kalitelerinden bağımsız bir şekilde dikkat çeken bir durumu tartışmakta yarar var. Çünkü şu ‘demokrasi’ meselesi için bu önemli. Netflix Türkiye’nin ilan ettiği yapımların neredeyse tamamı, daha önce de birlikte çalıştığı dört büyük yapım şirketi tarafından hayata geçiriliyor.
Yazının devamını okumak için tıklayın