Yanal Düşünce Çağı – Emre Toğrul

Emre Toğrul

İnsan beyni yaratıcı olmak için tasarlanmamıştır.
Yaşam boyu rutin görüntüler oluşturur ve depolar,
Bu örüntüleri takip etme yoluyla pratik hayat sürdürülür.
Her yeni insana, geçmişten elde edilen bu pratik bilgilerle,
Yeni alınmış bir bilgisayar gibi, bir yazılım yüklenir.
Bizi bu denli yetkinliğe doğru evrilten aklımıza rağmen,
Yazılımımızın düşünme denen ek kapsitesini çok kullanmadan,
İçgüdü, duygu ve davranış denen ana bellekle şekillenip,
Sürdürüp gideriz, bu yalan dünyadaki hayatımızı.
Ömrümüz hayatın herşeyini öğrenmekle eğitilmekle geçer de,
Bizi asıl insan yapan düşünmeyi ve değerini es geçeriz.
Yüzyıllar boyu, o devedişi mantığın, hep ama hep,
Duygu ve davranışları değiştirememe çaresizliğine bakıp,
Deneyim, tecrübe ve hayal kırıklıklarındaki derslerin bile,
Algımızın kalıtsal ayarı karşısındaki etkisizliğine küsüp,
Düşünmeyi akademik, soyut ve lüzumsuz buluruz.
Sorunumuz düşünememek, anlayamamak değildir dostlar.
Artık her geçen gün daha fazla gark olduğumuz asıl sorun,
Ne yazık ki niteliksiz, vasıfsız, sığ düşüncedir…

∞Ω∞

‘Değerimiz bir kesirle ifade edilecek olursa’ der Tolstoy,
Pay gerçek kişiliğimiz, payda ise kendimizi nasıl gördüğümüzdür.
‘Payda büyüdükçe değerimizin düşmesi bundandır’ der.
Pay ancak nitelikli, gerçek düşünmeyle değer bulurken,
Payda ise, çoğu kez kelepçeli içgüdü ve algının yönettiği,
Niteliksiz ve dikine bir düşünceden kaynaklanır.
Peki, neden insan düşüncesi paydada bu denli niteliksizdir?
Çünkü bilgisayarlara binlerce yazılım tasarlayabilen akıl,
İnsanın yazılımı olan düşünce için, tam anlamıyla amaca uygun,
Onu yaratıcı, tasarlayıcı, keskin algılayıcı hale getirecek,
Her insanı, yanal düşünebilecek yetkinliğe taşıyacak,
Bir eğitim ve düşünmeyi öğretme sistemi kuramamıştır.
Bunun yerine, mükemmel sayılan kanıtlar eşliğindeki bilgi,
Bir mantık örtüsü altında ve çeşitli kültürel sunuşlar içinde,
Düşünce kalıpları olarak beyinlere yazılır.
Nasıl düşünülüp taşınılır öğrenmek imkansız olduğundan,
Bilgi ve veri yolakları üzerinde yanal hareketi bilmediğimizden,
Algımızı yönlendirebilme yetisine ulaşmayı da beceremeyiz.
Matematik, fizik, felsefe, psikoloji öğrendiğimizi sanarız,
Ama bunlarsal düşünmeyi öğrenmenin değerine vakıf değiliz.
E artık bugün, bizim yerimize düşünecek, anlatacak, görecek,
Kısaca beynimizi taklit edecek makineler de olduğuna göre,
Nitelikli düşünebilme yetisinin geleceği tam tehlikededir.

∞Ω∞

Bilim artık, yanal düşünmeyi öğrenememeye bağlıyor,
Düşüncelerimizin tıkanmasını, algımızın gelişmemesini.
İskandinavya’dan ABD’ye, Kanada’dan Avusturalya’ya,
Örüntüler arasından dikine karşıya geçmek yerine ,
Algıyı, kavramları, başlangıç noktalarını değiştiren,
Yanal hareketlerle ilerleyerek düşünce kullanım trendi bu.
Artık yeni modern eğitimin odağında düşünmeyi öğretmek var.
Bugüne değin beyinler, rutin görüntüler ve yolaklarla tasarlandı.
Matematik, fen, sanat, edebiyat vb bilgi temelleri yerleştirilip,
Bunların üst sistematik yapılarıyla daha derinleştirilen eğitimle,
Düşünmeyi daha nitelikli ve öğrenilebilir yaptığımızı sandık.
Oysaki bu sistem, yaratıcı becerinin sadece doğuştan gelebildiği,
Mantığın sadece dikine ve merdiven vari ilerleyebildiği,
Ve kavramanın tasarlayıcılığa katkı sunmadığı bir sistemdi.
O nedenle bu tek yolağı öğrenemeyen çocuğun zekası eksik,
O nedenle yanal ilerlemesi kısıtlananın yeteneği nakıs sayıldı.
Kanıtlı bilgi ve öğretiyi biriktiremiyenin ilerlemesi imkansızdı.
Sadece dikine ve doğrusal düşünebilen milyonlarca insan,
Düşünme pratiğini sadece hazır bilgi biriktirerek alan nesiller,
Yanal örüntülerle düşünmeyi, pratik yolağı kavrayanları ,
Deha, yetenek, süper zeka, özel insan olarak gördüler.
Oysa bu insanları diğerlerinden ayıran en büyük fark,
Düşünmeye değer vermeleri ve niteliği yakalamalarıydı.
Kendi halinden ve düşünme şeklinden memnun milyonlar,
Altı farklı düşünme şapkasıyla yanal düşünen bu insanlar gibi,
Algıyı mantığın önüne bir türlü koyamadılar.
Yani dostlar; aptal, beceriksiz, yeteneksiz insan yok aslında…
Asla pes etmeyin, algınızı ve düşüncenizi özgürleştirip,
Tasarlama ve yaratıcılık için kendi yan örüntülerinizi oluşturun.
Eksik olan, insana nitelikli düşünmeyi asla öğretemeyen,
Yanal örüntülerle düşünmenin pratiğinden bihaber sistem.